‘De Europese Commissie heeft echt fouten gemaakt’

„Ja, die doctrine heeft het gedrag van de Commissie de afgelopen jaren wel beheerst. ‘Schrijf een doelstelling in de wet, plak er een jaartal aan vast, dan komen zaken wel in beweging. Maar kijk vooral niet of die doelstelling realistisch of haalbaar is’.” Hij geeft als voorbeelden de doelstelling om het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen met 50 procent te reduceren, of om 25 procent van het landbouwareaal voor biologische landbouw te gebruiken. „Die percentages zijn uit de lucht gegrepen, en niet onderbouwd. Het was gewoon nattevingerwerk, en dat gold voor veel van die voorstellen.” Het Europees Parlement heeft die percentages uit de wet gehaald, vertelt hij. „Wacht even, zeiden we daar, die 25 procent biologisch is misschien wel aardig als stip op de horizon. Echter moet dat niet juridisch bindend worden." Huitema merkt op: „Het begon ermee dat de Europese Commissie de impact assessment voor de Farm to Fork-strategie niet wilde vrijgeven. Daar moet ik Bert-Jan een compliment maken. Hij heeft er hard voor gevochten om dat boven water te krijgen.” Ruissen reageert: „Uiteindelijk is dat gelukt. Echter, een cumulatieve impact assessment, wat al de voorstellen bij elkaar opgeteld betekenen, die hebben we nooit gezien.”

„We hebben niet echt geluk gehad met de poppetjes”, stelt Huitema. „Wojciechowski was een zwakke Eurocommissaris, zeker vergeleken met zijn voorganger Phil Hogan. Hij werd in de Commissie volledig overvleugeld. Bovendien bekeek hij de landbouw heel anders. Vlak na zijn inauguratie tweette hij al dat de Nederlandse landbouw te intensief is en concurreert met de Poolse boeren.” Huitema vervolgt: „De enige groen-linkse politicus in de hele Commissie, Virginijus Sinkevičius, zit op Milieu. En dan Frans Timmermans, met alle respect, maar ik heb hem er niet op kunnen betrappen dat hij ooit één goed woord over heeft gehad voor de Nederlandse landbouw, of de conventionele landbouw.” Ruissen merkt op: „Ik vind ook dat mevrouw Von der Leyen hier iets te verwijten valt. Want die heeft, hoe je het ook wendt of keert, Timmermans en Sinkevičius gewoon hun gang laten gaan. Uiteindelijk, in het licht van de verkiezingen, zie je dat ze ineens bereid is om alles te versoepelen. Echter heeft ze vier jaar lang Timmermans met zijn Green Deal gewoon de vrije hand gegeven.” Huitema constateert: „Als je nu ziet wat ze heeft teruggedraaid: dat zijn al die generieke maatregelen die van bovenaf op de landbouw zijn gedropt. Die GLMC’s. De kalenderlandbouw. Boeren vinken gewoon een lijstje af, dat in heel de EU hetzelfde is, en denken niet na over de effecten daarvan. Wij hebben gezegd dat je via eco-regelingen moet sturen. Dan zien boeren het niet als een kostenpost, maar als een verdienmodel. Dan gaan ze zelf nadenken hoe ze die kunnen inzetten. Nou, in Nederland zie je dat dat heeft gewerkt.” Ruissen is het daarmee eens: „Precies. We hebben al gezegd: houd het ‘lean en mean’. Leg niet te veel condities op, want anders moeten boeren meer kosten maken om aan die eisen te voldoen dan wat ze er via de basispremie voor terugkrijgen.”

„Op de dag dat hij vertrok, ging alles ineens veel soepeler”, constateert Ruissen. „Toen kwam het besluit om de gewasbeschermingsmiddelenverordening terug te trekken en het voorstel om de beschermingsstatus van de wolf af te schalen.” Huitema lacht: „Het was wel heel toevallig dat dat allemaal samenviel, ja.” Ruissen, ook glimlachend: „Het is moeilijk aan te tonen, maar wij zien daar toch wel een verband in.” De Farm to Fork-strategie is de afgelopen vijf jaar dus niet uit de verf gekomen. Hoe verwachten jullie dat dit bij de volgende Commissie gaat? „Dat zal om te beginnen sterk samenhangen met de samenstelling van de nieuwe Commissie”, denkt Ruissen. „We hebben het al gehad over de invloed van de individuele Commissarissen. De uitdagingen op het vlak van klimaat en van biodiversiteit zijn er natuurlijk nog, maar het is de vraag hoe je daarop stuurt. Ik hoop dat we straks een Commissie krijgen die toch even iets meer denkt vanuit de praktijk, en die de boerenpraktijk wat meer centraal stelt.” Huitema vult aan: „Ik denk dat ze ook wel zien dat de aanpak van de afgelopen vijf jaar niet heeft gewerkt. Al die fouten die deze Commissie gemaakt heeft, daar zal de volgende Commissie wel van leren.”

„Ja”, beaamt Ruissen. „De oorlog in Oekraïne, en de effecten daarvan in Europa, heeft mensen wel de ogen geopend. Het heeft mensen het belang van voedselzekerheid weer doen inzien.” Huitema voegt toe: „En het belang van zelfvoorzienendheid, en daarnaast het draaiend houden van de economie. Ik denk dat men nu wel door heeft dat dat essentiële dingen zijn.” Ruissen tot slot: „De Commissie heeft te weinig oog gehad voor wat haar voorstellen in de praktijk betekenen. Ik hoop dat we straks een Commissie krijgen die meer denkt vanuit de praktijk.”