Staan de akkers onder water door klimaatverandering en zijn daarom scherpe Europese klimaatrichtlijnen nodig?
Dit topartikel wordt u aangeboden door de redactie van Agrio.
Akkerbouwer en voorzitter van Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV) Teun de Jong, die meewerkte aan het debat in aanloop naar de Europese verkiezingen op donderdag 6 juni, greep de opening van het debat aan om de Nederlandse telers een hart onder de riem te steken.
„Ik ben nu veertig jaar boer en ik heb één keer eerder meegemaakt dat we in juni vanwege natte omstandigheden nog aardappelen aan het poten waren”, stelde hij. „Zelfs op de langste dag (over enkele weken, red.) waren we toen nog aan het planten. We hadden toen mindere opbrengsten. Iets wat schaars is, is duur. Dus de begroting was uiteindelijk wel sluitend.”
Klimaat
Toen het later tijdens het debat over de Kader Richtlijn Water ging en of de Europese Unie de normen voor de waterkwaliteit niet voor iedereen gelijk moet trekken binnen Europa, haalde kandidaat-Europarlementariër Lara Sibbing het pleidooi van De Jong aan. „De akkers staan nu onder water”, stelde ze. „Dat heeft te maken met klimaatverandering. Er is veel commentaar op de EU over normen die moeten zorgen voor een robuuster landbouwsysteem. De doelen zijn er zodat akkerbouwers in de toekomst nog kunnen ondernemen. De regels zijn duidelijk, maar boeren zitten klem omdat ze het geld voor verduurzaming niet uit de markt kunnen halen.”
De Jong had vlak daarvoor gesteld dat rivier De Dinkel op de grens van Nederland en Duitsland in Nederland van slechte kwaliteit is en in Duitsland van goede kwaliteit. In Nederland krijgen boeren daardoor te maken met maatregelen, zoals bufferstroken waarop geen mest mag worden uitgereden en dus ook minder gewassen groeien. Sibbing: „Dat is wel wat krom.”
Een debat tussen een vakbondsleider en een politicus, in het dagelijks leven beleidsexpert voedsel, landbouw en circulaire economie voor overheden. Het was niet verwacht, maar zorgde wel voor vuurwerk. VVD’er Bart Millenaar, zelf boerenzoon, zocht de oplossing voor strenge KRW-doelen vooral bij de Nederlandse politiek. „Het is ook onze taak om terug te koppelen naar Den Haag hoe met Europees beleid om te gaan. Ze er daarop te wijzen wat wel en niet werkt. Lidstaten hebben zelf de ruimte om richtlijnen in te vullen.”
Natura 2000
Bert-Jan Ruissen van SGP sluit zich daarbij aan. Ook hij vindt dat Nederland de doelen te scherp heeft gesteld en dat het Europees parlement daar weinig verandering in kan brengen. Zowel Ruissen als Millenaar willen de voedselproductie in Europa en Nederland op pijl houden. Ze zien wel iets in het beschermen van landbouwgebieden. Vooral Ruissen is daar een voorstander van. „Met Natura 2000-gebieden kan het ook. Bovendien krijgen sommige landen het lastiger om nog eiwitten te produceren vanwege hetere periodes.”
Sibbing gaat daar een eind in mee, maar vindt wel dat er in Nederland dan meer de focus moet komen te liggen op de productie voor humane consumptie. Dat stuit tegen de borst van Ruissen. „In het veenweidegebied is het niet logisch om akkerbouw te bedrijven. Ook vanwege klimaatdoelstellingen is dat niet wenselijk. Veehouders kunnen daar gras omzetten in hoogwaardige dierlijke eiwitten.”
Innovatie
Millenaar stelt dat er niet voor niets wordt ingezet op blijvend grasland in sommige gebieden. Perspectief voor akkerbouwers ziet hij meer in innovatie. Hij wil groene gewasbeschermingsmiddelen sneller toelaten en veredelingstechnieken mogelijk maken, ook met het oog op klimaatverandering. Zodat akkerbouwers makkelijker kunnen telen onder uitdagendere omstandigheden. „Ik vind daarbij GroenLinks-PvdA niet aan mijn zijde en dat vind ik jammer.”
Sibbing pareert de aanval van de VVD’er door te stellen dat innovatie alleen niet de heilige graal is. Ze wil ook inzetten op het terugdringen van uitstoot en de eiwittransitie onder de bevolking van de EU. „Ik heb niks tegen innovatie, maar we moeten ook toe naar een systeem- en gedragsverandering waarbij consumenten meer plantaardig gaan eten.”
Keten
Ruissen en Millenaar vinden dat de veehouderij en akkerbouw elkaar kunnen versterken. Ze vinden Sibbing eerder op het gebied van markt- en prijsbeleid. Alle politici zijn het erover eens: de duurzaamheidsstandaarden voor akkerbouwproducten op de Europese markt moeten gelijk zijn. Al heeft de SGP wel een ander idee om de markt te beschermen. Bert-Jan Ruissen ziet vooral iets in een vangnet op het moment dat er marktverstoring plaatsvindt. „Daarnaast moeten we de positie van de akkerbouwer in de keten versterken.”
