Kies groenbemesters en rustgewassen in bouwplanperspectief

Welke nateelt heb je voor ogen? Waar moet ik dan rekening mee houden als het gaat om aaltjesbeheersing? Doe ik aan uitruil met veehouders en waar doe ik goed aan als ik kijk naar een stukje ruwvoerwinning? “Het zijn de vragen waar je rekening mee moet houden. Op basis van de antwoorden moet je keuzes maken.”

Schadelijke aaltjes en klimaatverandering

Het maken van doordachte keuzes bij schadelijke aaltjes is cruciaal, vooral gezien de klimaatverandering. De najaren worden steeds warmer, en de winters beginnen later en eindigen eerder. Chitwoodi-aaltjes vermeerderen zich al bij vijf graden en explosief tussen vijftien en twintig graden. De sterfte is dan echter ook hoog als er geen voedsel is. Met de extreem warme najaren handhaven de aaltjes zich langer. Een groenbemester die je probleemaaltjes niet vermeerdert is daarom belangrijker dan ooit.

Keuze van groenbemesters

Rogge is bijvoorbeeld een waardplant voor o.a. chitwoodi aaltjes. Bladrammenas, zoals multiresistente Doublet, is een beter alternatief. Aaltjes zoeken voedsel bij bladrammenas, maar vinden niets, waardoor ze massaal sterven door de hoge temperatuur. Rogge is vaak goedkoper, maar op lange termijn is bladrammenas verstandiger om problemen in de volgteelt te voorkomen.

Mengsels

Slimme mengsels kunnen risico’s beperken. LG heeft Nemaredux, een biodivers mengsel voor aaltjesbestrijding, met Doublet, facelia en Trio-zwaardherik. Dit mengsel is effectief tegen bietencysteaaltjes en maiswortelknobbelaaltjes. Gebruik geen complexe mengsels, maar zorg dat componenten niet-waardplanten zijn om problemen te voorkomen.

Biodiversiteit en groenbemesting

Mengsels zijn van meerwaarde voor de biodiversiteit. Orgamax, met zonnebloemen, scoort goed op organische stofaanvoer. Greencover NKG, met zonnebloemen, facelia, gele mosterd en vlas, is geschikt bij niet-kerende grondbewerking omdat alle componenten goed uitwinteren. Minder werkgangen bij het inwerken voorkomt structuurschade en verlies van belangrijke groeidagen.

Groenbemesters in akkerbouw

Groenbemesters zijn onmisbaar voor bodemgezondheid en bodemvruchtbaarheid. Door de toenemende druk op gewasbeschermingsmiddelen kunnen groenbemesters een oplossing bieden. Tagetes is een voorbeeld; sinds het verbod op Vydate groeit de interesse in Tagetes als nateelt van wintergerst, wat jaren positieve effecten op de hoog salderende teelten heeft.

Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB)

Binnen het GLB zijn er verschillende regelingen zoals de vanggewasverplichting en groene braak. Groenbedekkingsactiviteiten kunnen extra punten en vergoedingen opleveren. Greencover NKG is een goedkoop mengsel dat de bodemstructuur verbetert en waterconserverend vermogen verhoogt.

Rustgewassen en risicomanagement

Het bekijken in groter perspectief geldt ook zeker voor de keuze van rustgewassen. De verplichting om eens in de drie jaren een rustgewas te telen biedt op de zandgronden kansen voor wintergerst en winterkoolzaad. Het zijn vroegruimende gewassen, dus ze zijn minder vatbaar voor zomerdroogte, geven spreiding in het bouwplan en goede mogelijkheden voor nateelt. Wintergerst telt als rust- én vanggewas en past vanwege zijn ‘low input’ binnen een geïntegreerde gewasbescherming. “De bonus van McCain en de vijf tot tien procent pachtkorting van ASR zijn concrete voorbeelden van plusjes, die voor een teler best interessant kunnen zijn.”

De N-gebruiksnorm van wintergerst brengt op zand en löss bovendien speelruimte in het bemestingsplan wanneer aardappelen na 1 oktober geoogst worden. De stikstofkorting heeft op wintergerst namelijk beperkt invloed. Dat maakt het interessant als inzet voor het verplichte vanggewas.

Ritnaalden beheersen

Over aardappelen gesproken, kom je ook op het probleem ritnaalden die met dat andere rustgewas - winterkoolzaad - goed zijn te beheersen. Ritnaalden hebben drie jaren nodig om tot een schadelijk stadium te komen. “Leg je dat op de één op drie rustgewasverplichting, dan kan het makkelijk zijn dat de ontwikkeling van de ritnaalden gelijk loopt met de rotatie als er aardappelen staan. Dat kan leiden tot complete partijafkeuringen. Als de aardappelen voor een voerprijs weg moeten, is dat een flinke kostenpost.”

Deze vraag wordt helemaal actueel als er geen middelen beschikbaar zijn in de bestrijding. “2030 lijkt nog ver weg, maar veel akkerbouwers werken met een rotatie van één op zes. Dat betekent dat we er nog maar één volledige rotatie vanaf zitten. Het verdiepen in plaagbeheersing, en specifiek ritnaalden, is nu al aan de orde.” Koolzaad is geen waardplant voor ritnaalden dus een teelt koolzaad voorkomt dat kniptorren eitjes leggen. Dat is een strategie om op voormalige koolzaadpercelen over drie jaar problemen met ritnaalden in aardappelen te voorkomen.

In de video zie je hoe dat werkt:

Vooruitdenken en bewustwording

Van Overveld erkent dat de keuze voor groenbemesters en rustgewassen een hele puzzel is. “Het vakmanschap van boeren krijgt hierdoor een andere dimensie. Aan de andere kant, als je een manier weet te vinden om er goed mee om te gaan, dan kan Nederland zomaar een koploper worden in de wereld als het gaat om risicomanagement en duurzame teelten. Als er een beloning tegenover staat in de vorm van de regelingen, maar ook bijvoorbeeld het Nationaal Groeifonds en de bonussen of pachtkortingen, dan gaat het ons lukken om in het leggen van de puzzel een stukje meerwaarde te creëren.”

Bron: Akkerbouwactueel en LG