Toekomst: waterbeschikbaarheid van de bodem bepaalt functie, niet andersom

Spanje olijven stuwmeer — Olijfbomen bij een stuwmeer in Spanje. Beeld: Jorg Tönjes

Door klimaatverandering gaat water steeds belangrijker worden voor de voedselproductie. Deze verbinding van waterbeschikbaarheid en voedselzekerheid is het dragende thema bij de opening van het academisch jaar in Wageningen. Volgens programmaleider Duurzaam Waterbeheer Arjan Budding van WUR wordt waterbeschikbaarheid het eerste criterium bij het toekennen van een functie aan land. ‘Functie gaat peil volgen en niet andersom’, stelt Budding.

Hoewel de veranderingen in temperatuur, regenval en productie al decennia aan de orde zijn, dringt het besef dat waterbeschikbaarheid niet meer overal maakbaar is langzaam door tot de agrarische sector. Budding verwijst in dit verband naar de olijventeelt in het mediterrane gebied. De eerste reflex van telers is om olijfboomgaarden te gaan bevloeien, maar de watervoorraad is in landen als Spanje beperkt. Grondwater en water in stuwmeren raakt steeds vaker op in lange droge seizoenen.

Bodem als oplossing

Budding stelt dat wetenschappers en telers meer naar de bodem moeten gaan kijken als oplossing. Een levende bodem met genoeg organisch materiaal en een natuurlijke bedekking houdt meer water vast. Nu kiezen telers vaak nog voor het kaal houden van de grond in de boomgaarden en voor ploegen rondom de bomen. Ze zijn niet altijd overtuigd van de oplossingen die de wetenschap aanreikt. Vaak kiezen ze voor de methode die ze al jaren toepassen, terwijl de omstandigheden sterk veranderen.

Budding stelt dat er niet alleen technisch-wetenschappelijke oplossingen nodig zijn, maar dat sociologen en politiek mee moeten denken, luisteren en werken. „Er zijn andere strategieën nodig om op regionaal niveau interesse, draagvlak en vertrouwen te creëren”, aldus Budding.

Academisch jaar en waterbeschikbaarheid

Op 2 september vindt de opening van het academisch jaar in Wageningen plaats. Omdat alleen al in Azië 2 miljard mensen afhankelijk zijn van water uit verdwijnende gletscher in de Himalaya, omdat verdroging op veel meer plaatsen een bedreiging is en elders juist overstromingen en extreme buien, merkt de universiteit het thema ‘The Water-Food Connection’ aan als zeer urgent.