Von der Leyen wil ‘ruime’ Europese markt voor Oekraïense boeren

Wat Moldavië betreft, gaat het om een straatarm land dat nog jarenlang vooral op alle mogelijke subsidies van de EU aangewezen zal zijn om economisch te overleven. Als Oekraïne EU-lid wordt, zullen de Nederlandse en andere Europese boeren het duidelijk merken en mogelijk eerder dan het hen lief is.

Want, Von der Leyen zei een paar dagen geleden tegen de Oekraïnse president Volodymyr Zelensky, zonder daarvoor een mandaat van de lidstaten te hebben: „U gaat in een ongelooflijk tempo richting lidmaatschap van de Europese Unie.”

Overgangsmaatregelen

Er zullen in de Europese landbouw wel overgangsmaatregelen komen om deze te beschermen tegen een tsunami van Oekraïense landbouwproducten zoals tarwe, mais, kip, eieren en nog een reeks andere-, ook afgewerkte, producten. Maar, Von der Leyen wil een ‘ruime’ Europese markt voor Oekraïense landbouwproducten in ruil voor een vorm van financiële compensatie voor de EU-boeren, bijvoorbeeld door aanvullende inkomenssteun voor de meest getroffenen onder hen, zo verklaarde een hoge Commissie-ambtenaar donderdag desgevraagd aan de redactie van Agrio.

Daarmee zou Von der Leyen met een grote bocht afwijken van het gangbare patroon bij toetredingsonderhandelingen met kandidaat-lidstaten en zet zij de wereld in feite op zijn kop. Of de nieuwe Commissie, die nog moet worden gevormd na de Europese verkiezingen van juni, daarmee akkoord gaat, moet nog worden afgewacht. En dan heeft Von der Leyen natuurlijk ook nog de steun van de EU-lidstaten nodig, van wie de Oost-Europese landen niet staan te popelen om een forse stijging van de invoer van (goedkopere) landbouwproducten uit Oekraïne.

Wanneer treden ze mogelijk toe tot de EU?

De toetredingsdatum zal voor beide landen hetzelfde zijn en volgens diplomaten van verschillende lidstaten in Brussel nog wel minstens 10 jaar op zich laten wachten. Maar Commissievoorzitter Von der Leyen heeft eerder aan president Zelensky, met wie ze persoonlijk zeer goed bevriend is, beloofd alles te zullen doen om zijn land effectief binnen acht jaar of eerder officieel tot Europa te laten toetreden.

Volgens de Commissie-Von der Leyen voldoen Oekraïne en Moldavië aan alle voorwaarden om te beginnen aan de onderhandelingen over toetreding tot de Europese Unie. Dat zegt zij in een recent verschenen rapport. Met dat positieve advies gaan de EU-landen nu starten met het proces dat kandidaat-lidstaten klaarstoomt voor het EU-lidmaatschap.

Bezwaren

De EU-lidstaten besloten in december vorig jaar al voorwaardelijk dat de onderhandelingen met de twee kandidaat-lidstaten konden beginnen als ze hun opgelegde huiswerk met succes zouden voltooien. Oekraïne moest de macht van rijke oligarchen inperken, een halt toeroepen aan de enorme en wijd verbreide corruptie van hoog tot laag in de samenleving en de positie van minderheden verbeteren.

Moldavië moest onder meer ook maatregelen nemen om de corruptie te bestrijden. Bij de tientallen tussenstappen tijdens de onderhandelingen is telkens opnieuw de unanieme goedkeuring van alle lidstaten nodig. Wat de Commissie ook beweert, volgens een aantal lidstaten voldoen beide nieuwe kandidaat-lidstaten nog helemaal niet aan de toetredingsvoorwaarden. Ze zullen dan ook bezwaar aantekenen tegen het ‘subjectieve’ Commissierapport.

Aan fungerend EU-voorzitter Hongarije, dat zelf sceptisch staat tegenover het Commissierapport, nu de taak om een impasse in het toetredingsproces te voorkomen.