Video: Zo ziet succesvol samenwerken eruit in De Maasduinen

Het Nederlandse landbouwmodel heeft zijn grenzen bereikt en een transitie is nodig. De maatregelen die hiervoor nodig zijn, verschillen per sector, per gebied en per boer. In Nationaal Park De Maasduinen is een pilotgroep gestart met terreinbeheerders, wethouders en agrariërs om dit samen aan te pakken. Ook andere partijen zoals het waterschap worden betrokken bij de plannen en ontwikkeling in het gebied.

Pilot toekomstbestendige landbouw

Een aantal agrariërs in het gebied zijn de trekkers van de pilotgroep. Zij zijn bezig met het toepassen van natuurinclusieve landbouw op hun boerderijen. ''Er zit positieve energie in de groep’’ vertelt Rik. ''We hopen dan het hele gebied enthousiast te krijgen om die stappen te gaan maken. We beginnen klein en praktisch en gaan geen praatgroepje worden. Anderhalf jaar geleden hebben we de eerste singels aangeplant en daarin heeft Ido ons geholpen.''

''Dat is voor ons erg fijn'', vertelt Ido. ''Het is onze taak als uitvoerders en terreinbeheerders om daar vorm aan te geven om daadwerkelijk die transacties, economie en natuurontwikkeling te maken. Niet elke boer is meteen enthousiast. We proberen ze inzicht te geven over het gebied en dat is een goed vertrekpunt om betrokken te raken.’’ Ido vertelt ook dat je elkaar door veel samen te werken gaat waarderen.

Geef de agrariër mogelijkheden

Rik vertelt dat een boer ooit boer is geworden vanwege de vrijheid en die moeten we niet in een keurslijf duwen, maar de vrijheid geven om te ondernemen en die ruimte op te zoeken. ''Dus voor de één zou dat inhouden dat er wat bloemrijke randen aangelegd worden en de andere zal volledig op de regeneratieve tour gaan, maar als je die vrijheid laat liggen bij de ondernemer gaat hij vanzelf wel kiezen. Ik denk dat elke agrariër in De Maasduinen al wat doet, maar zeker wat kan gaan doen. Als het maar aantrekkelijke genoeg gemaakt wordt.'' Hij vindt het ook belangrijk dat de juiste acties op de juiste plek gedaan worden en dat begint ook met elkaar te begrijpen. ''Op regionaal niveau moeten we een gezond boerenbedrijfsleven hebben om die agrarische gronden ingevuld te krijgen’’ vult Ido aan. ''Als dat niet gaat lukken denk ik dat de landbouw spaak gaat lopen, maar dan lopen wij ook spaak. En dat is niet in ons beider belang. Dus de tip is vooral: ga met elkaar praten.''

Toekomstbestendig bedrijf creëren

Rik heeft van oorsprong een intensief bedrijf. Na de oorlog was de vraag om veel voedsel te maken voor weinig geld en die vraag hebben zijn ouders ingevuld. ''Nu verandert de vraag, nog steeds wel naar goed en goedkoop voedsel maar wel in harmonie met de omgeving'' vertelt Rik. ''En dat proberen we aan te pakken. Het verschil dat ik zie is dat ons eilandje steeds kleiner werd, maar nu we hier mee bezig zijn wordt ons eilandje steeds groter. Er openen nieuwe deuren met deze samenwerking, wat mij vertrouwen geeft voor de toekomst.'' Ido geeft aan dat de stichting die voor de gemeente Bergen werkt groot grondeigenaar is en dat deze percelen duurzaam geteeld moeten worden. ''Je wilt natuurlijk niet boeren die nog niet mee willen brood uit de mond stoten dus dit is een heel zorgvuldig en voorzichtig proces'' legt Ido uit. ''We moeten iedereen tevredenstellen, maar we hebben wel een bepaalde richting waarop we moeten. Er is grond en er komt nog grond bij en dan gaat onze voorkeur uit naar duurzame boeren.''

Verborgen verlangen

Veranderingen toepassen in kleine stappen is iets wat zowel Rik als Ido beaamd. ''Twee jaar geleden viel al de uitspraak dat we dit niet op bedrijfsniveau moeten zien, maar op perceelsniveau'' vertelt Ido. ''Dat is een mooi vertrekpunt. En een ander punt is het elkaar blijven leren kennen. Samen koffiedrinken, het over het werk hebben, een voorbeeld benoemen en verborgen verlangen noemen is die nog niet uitgesproken durfde te worden.'' Rik vult aan ''En gebruik blijven maken van elkaars expertise''.

Zomerreeks: Gebiedsontwikkeling in Nationaal Park De Maasduinen 

Het Nationaal Park De Maasduinen is in transitie naar een duurzaam landschap, waar ook alle agrarische grond bij hoort. De gemeente heeft vijf jaar geleden besloten dat duurzaamheid een belangrijk thema is en dat wordt nu geïmplementeerd in het landschap. ''Het zijn droge zandgronden, maar er is ook veel mozaïek in het Maasdal'' legt Ido uit. ''Het is kwetsbaar voor stikstof en verdroging. Dat is voor ons de uitdaging in het natura-2000 gebied. Het doel is nu dat we het hele gebied gaan verduurzamen.''

Groen Kennisnet sprak deze zomer uitgebreid met de schaapherder, beheerder, akkerbouwer, melkveehouder, terreinbeheerder en wethouder in het gebied over hun kijk op de transitie naar een duurzaam landschap. De laatste aflevering komt een transitiekundige aan het woord.  Alle interviews zijn op Groen Kennisnet terug te lezen.