Nederlandse zandbodems in eeuw sterk verschraald

Volgens de onderzoekers is het effect op het bodemleven groot en dat weerspiegelt zich in sterke teruggang van de soortenrijkdom in het gebied. Op landbouwgronden kan dit effect nog groter zijn, vermoedt bodemgeoloog Huig Bergsma, die deelnam in het onderzoek. De groep onderzoekers publiceerden hun bevindingen in het blad Bodem.

De onderzoekers zien in het toedienen van steenmeel een oplossing om de natuurlijke, traag vrijkomende bodemmineralogie aan te vullen. Het werkt trager en gebalanceerder op dergelijke bodems, blijkt uit hun artikel.

Landbouwgrond

Bergsma stelt dat er werk van dit gegeven gemaakt zou moeten worden in de landbouw. „Er is beschamend weinig bekend over verwering in akkerbodems, ik heb maar een handvol artikelen daarover”, zegt hij. „Zelfs wat wij nu hebben gepubliceerd is nog niet algemeen doorgedrongen. Literatuur laat zien dat in Normandië een veel zwaardere verwering te zien is voor landbouwbodems. Landbouw is per definitie verweringversterkend, het wordt alleen niet onderzocht. Ook bekalken kan dat niet tegengaan. Kunstmest en drijfmest dragen zeker bij aan nog sterkere verwering.”

Duizenden jaren in korte tijd

De onderzoekers gaan er vanuit dat de dieper gelegen C-horizont in de bodem een homogene ongestoorde afzetting is, het niet verweerde uitgangsmateriaal waaruit de A/E-horizont is voortgekomen. Op Nederlandse zandgronden is daar een afzettingslaag te vinden uit de laatste ijstijd. In de relatief korte tijd sinds het proefgebied bloot lag aan verwering, haalde deze laag het grootste deel van de verwering sinds de ijstijd in. ‘Uit de analyses valt te berekenen dat de door de mens veroorzaakte versnelde verwering in de laatste 74 jaar ongeveer overeenkomt met 8.500 jaar natuurlijke verwering’, zeggen de onderzoekers in hun artikel. De helft van de verweerbare mineralen is verdwenen uit de fijne fractie van de bovenste 30 centimeter, meldt het artikel.

In het artikel zeggen de onderzoekers dat ze met gesteentemeel willen onderzoeken of dat tot herstel van de oorspronkelijke habitat leidt. Bij hernieuwde afbraak van dit steenmeel slaat de bodem ook extra kooldioxide op wat remmend werkt op klimaatverandering. Bergsma pleit ook voor onderzoek naar dit proces onder agrarische omstandigheden.