Oogstraming CBS: nat voorjaar drukt opbrengsten 2024, laagste tarweoogst in 25 jaar
Zie hieronder een overzicht van wat het CBS heeft gepubliceerd over de opbrengsten van akkerbouwgewassen in 2024.
Tarwe
‘De bruto-opbrengst tarwe is sinds 2000 niet zo laag geweest. Dit komt vooral door tegenvallende oogstcijfers van wintertarwe als gevolg van een nat najaar in 2023’, schrijft het CBS op de eigen website. ‘Wintertarwe wordt in het najaar ingezaaid. Er werd in 2024 slechts 574 duizend ton wintertarwe van het land gehaald, 45,9 procent minder dan een jaar eerder. Zowel het areaal (de oppervlakte) als de opbrengst per hectare zijn het laatste jaar afgenomen.’
Zomertarwe
De bruto-opbrengst van zomertarwe is in 2024 meer dan verdubbeld naar 108 duizend ton. CBS schrijft: ‘Dit komt vooral door een verdubbeling van het areaal. In jaren waarin het areaal wintertarwe kleiner is, is er vaak een toename van het areaal zomertarwe. De toename van het areaal zomertarwe compenseert de krimp van het areaal wintertarwe niet. In alle regio’s nam de opbrengst van tarwe af, maar in Zuid-Nederland was de daling het sterkst.’
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Gerst is het enige graangewas waarvan de totale bruto-opbrengst is toegenomen. In 2024 bedroeg de bruto-opbrengst 242 duizend ton (+3,8 procent). Net als bij tarwe is er meer zomergerst en minder wintergerst geoogst. De bruto-opbrengst van zomergerst is met de helft toegenomen naar 151 duizend ton, en die van wintergerst is met een derde afgenomen naar 91 duizend ton. De opbrengsten van overige granen zoals rogge, haver en triticale zijn in 2024 afgenomen, blijkt uit de oogstraming.
Zaaiuien
Ondanks het natte voorjaar en de uitdagende zaaiomstandigheden is de bruto-opbrengst zaaiuien in 2024 toegenomen naar 1,5 miljoen ton. Dit komt vooral door een stijging in het areaal (+11,7 procent). De hectare-opbrengst van bijna 46,7 ton lag iets hoger dan in 2023. CBS: ‘De grootste toename van de oogst vond het afgelopen jaar plaats in Noord-Nederland, hier steeg de bruto-opbrengst met een kwart. In deze regio steeg het areaal met 30,2 procent. De opbrengst per hectare is hier echter licht gedaald.’
Hoewel het areaal zaaiuien in Zuid-Nederland steeg, namen de bruto-opbrengst en de hectare-opbrengst af. Dat laatste daalde met bijna 14 procent naar 40,2 ton per hectare. De laagste hectare-opbrengst van de vier landbouwregio’s. ‘Het natte voorjaar en koude weer maakte telen op de zandgronden in deze regio moeilijk. Ook kon er door de weersomstandigheden pas laat worden ingezaaid. Dit alles leidde tot een lagere hectare-opbrengst.’
Consumptieaardappelen
In 2024 bedroeg de hectare-opbrengst van consumptieaardappelen 43,3 ton per hectare: 5,5 procent lager dan het jaar daarvoor, meldt het CBS. ‘Aardappeltelers hadden last van het natte voorjaar, waardoor diverse aardappelpercelen pas in juni konden worden gepoot. Daarnaast bleef het nat in de zomer, waardoor de aardappelen minder goed konden groeien.’
Hoewel de beteelde oppervlakte het afgelopen jaar met 3,5 procent is gestegen, is de totale bruto-opbrengst consumptieaardappelen iets afgenomen. Er werd afgelopen jaar 3,3 miljoen ton consumptieaardappelen geoogst.
Vezelgewassen
Net als een jaar eerder is de opbrengst van vezelgewassen in 2024 weer toegenomen. Vlas en hennep hebben maar een klein aandeel in de totale bruto-opbrengst van akkerbouwgewassen. Toch hebben zij afgelopen jaar van alle akkerbouwgewassen de meeste productiegroei (+88,2 procent) doorgemaakt.
Het CBS schrijft: ‘De vraag naar hennep komt van buitenlandse markten voor automobielproducten en isolatiemateriaal op basis van onder andere plantaardige en dierlijke materialen, ook wel biobased materialen genoemd. Nederlands vlas wordt grotendeels verkocht aan de buitenlandse textielmarkt. De vraag naar linnenvezel, dat onder andere wordt gemaakt van vlas, stijgt al enkele jaren en door een slechte oogst in 2023 waren de vlasprijzen dat jaar historisch hoog. Dit heeft geleid tot een stijging in het areaal van afgelopen jaar.’
Van vlas en hennep zijn zowel de arealen als de hectare-opbrengsten toegenomen. Ten opzichte van 2010 is de bruto-opbrengst vezelgewassen bijna verdrievoudigd.
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
In oktober meer duidelijkheid over 2024
In oktober publiceert het CBS jaarlijks de voorlopige oogstraming (de bruto-opbrengst en de opbrengst per hectare), gebaseerd op expertschattingen van de verwachte opbrengst per hectare. De totale bruto-opbrengst van de gewassen kan uiteindelijk hoger of lager uitvallen. Door bijvoorbeeld weersomstandigheden is het mogelijk dat een gedeelte van het beteelde areaal niet wordt geoogst, of dat de uiteindelijke hectare-opbrengsten hoger of lager uitvallen.
De definitieve oogstraming (de bruto-opbrengst en de opbrengst per hectare) van hetzelfde oogstjaar wordt vervolgens in januari gepubliceerd en is gebaseerd op een enquête onder bijna 5.000 telers. Op basis van deze enquête wordt vastgesteld wat uiteindelijk de opbrengst per hectare is en welk deel van de beteelde grond daadwerkelijk tot opbrengst heeft geleid (de geoogste oppervlakte).
