Winst onbereden bedden: eerder land op, egaler opkomst en energiebesparing

De Wolf gaf samen met bedrijfsleider Joost Rijk een workshop op de Nationale Bodemtop in Zwolle. „Ik denk dat je verdichting kunt voorkomen”, stelt de onderzoeker. Er hangt wel een prijskaartje van 25.000 euro om trekkers te verbreden. Voor het verbreden en van rupsen voorzien van een rooier is dat bedrag nog wat hoger. Samenwerken met andere telers, een groot eigen areaal of in loonwerk aanbieden van de mechanisatie voor een gebied kan de kosten dragelijker maken.

Rijk noemt het een grote stap om alles, in het geval van de Boerderij van de Toekomst 3,15 meter, breed te maken. „Dan is de grond na het teeltjaar overal tussen de rijpaden volkomen los. Een voordeel is dat je iets eerder het land op kan. Voor uien is dat drie of vier dagen. Je gebruikt minder brandstof voor de bewerkingen. De opkomst blijkt egaler. De doorworteling is beter.”

Meerprijs

Op 100 hectare schat De Wolf de meerprijs voor de mechanisatie zoveel hoger dat er een meeropbrengst van 4 tot 8 procent nodig is om dit te compenseren. Gezien de verliezen bij verdichting, schat hij dit wel als realistisch in. De kwetsbaarheid in het systeem is dat het heel consequent volgehouden moet worden, want het effect is het grootste na meer jaren werken met vaste rijpaden en onbereden bedden. In gebieden met veel grondruil tussen bedrijven, waaronder ook veehouders, is de puzzel ingewikkelder om consequent onbereden bedden te behouden.

Ploegen kan niet in het systeem. Dat maakt een teelt als uien volgens Rijk wat lastiger. In een dergelijk fijnzadig en onkruidgevoelig gewas kent het systeem beperkingen. Voor onbereden bedden op zand is een ploeg in ontwikkeling.

Een randeffect langs de sporen blijft volgens Rijk beperkt. „Het is wat afhankelijk van het gewas, maar het effect van het verdichte spoor wordt wat gecompenseerd door het lichteffect.”

Hersteltijd begin

De Wolf stelt dat er aan het begin van werken met het systeem wat tijd nodig is om de voordelen te laten komen. „Eerst heb je een periode van herstel van verdichting uit het verleden. Feit is wel dat we er nu nooit water op zien staan. Opvallend is de goede structuur op de bedden en de blijvende groei, en daarvoor zal de bewortelingsdiepte van belang zijn.”

Gerben Zijlstra van Cumela toont buitenlandse voorbeelden van op onbereden bedden, vaak veel bredere dan in Nederland, aangepaste mechanisatie. Vaak draaien deze machines bij wegtransport 90 graden, zodat ze wel lang, maar niet of nauwelijks breder zijn op de weg. De breedte van wegen en bruggen in Nederland kan dan nog beperkend zijn. Werktuigdragers met meerdere mechanisatiemogelijkheden daarop behoren tot de mogelijkheden. De Wolf wijst op de gewichten van dergelijke machines, want dat blijft dan wel een aandachtspunt.

Rijpaden kunnen het aantal werkbare dagen verhogen. De Wolf: „Ik ben positief over de kansen. Je hebt meer momenten om onkruid aan te pakken, minder afspoeling door betere infiltratie en dan nog de meeropbrengst. Technisch kan het.” Volgens Rijk werken in Nederland ongeveer 60 telers al met een onbereden bedden systeem. „Het vervoer over de weg is volgens deze ervaringsdeskundigen vooral nog een belemmering.”