Mark Sterken: ‘Afwijkende populaties AM door selectie in opmars’

Sterken adviseert telers actie te ondernemen: „Doe iets met de bestrijding van de aaltjes of met je bouwplan. Begin met een soortsbepaling en bekijk de teelthistorie. Overweeg bij een doorbraak een rassenresistentietoets.”

De onderzoeker sprak bij een bijeenkomst op proefbedrijf Het Kompas in Valthermond. Samen met experts van bodemlab HLB gaf hij uitleg over hoe de virulentere aaltjessoorten zich konden ontwikkelen op percelen en hoe je als teler de situatie beheersbaar houdt.

De aaltjes zijn niet nieuw geïntroduceerd. Ze kwamen volgens Sterken al rond 1850 naar Europa. „Hun oorsprong ligt in het zuiden van Peru, een intensief aardappelteeltgebied. Ze liftten mee met uitgangsmateriaal uit dat gebied. Europa had dat nodig bij de veredeling tegen de aardappelziekte Phytophthora, die in die tijd grote schade en hongersnood veroorzaakte.”

„Een ras dat een 9 scoort op AM-resistentie kan in de praktijk tegenvallen. Deze aaltjes vermeerderen soms ongehinderd op zo’n ras.” Veel rassen maken gebruik van dezelfde genetische resistentiebronnen. Zowel pallida als rostochiensis kunnen zo toenemen, al is er wel verschil. Sterken verwijst naar de folder over beheersing van AM in de akkerbouw.

Valplekken

De aanwezigheid van resistente aaltjes kan met een moleculaire test worden gedaan. Daarvoor moeten monsters worden genomen op valplekken in aardappelpercelen. Op het oog zijn de aaltjes niet te onderscheiden van elkaar. Met het inzicht uit de test welke aaltjes het betreft kan de teler vervolgens de rassenkeuze afstemmen. In ongeveer 30 procent van de percelen is de potentie voor virulentie niet aanwezig en in 70 procent kan die populatie er wel doorheen breken.

„Bij de soort Globodera rostochiensis is vaak wat meer te kiezen in het rassenpakket”, vertelt Sterken. Rostochiensis heeft een smallere genetische basis, waardoor meer aardappelrassen bruikbaar zijn in de beheersingsstrategie. Chemie heeft het probleem met aaltjes niet kunnen weghouden. Er komen nieuwe aardappelrassen, maar de virulente pallida-aaltjessoorten breken voorlopig door de meeste bestaande rassen heen.

Lees meer over de rassentoets en AM-beheersing in de papieren Akkerwijzer van februari. HLB-teeltexpert Luuk Heling doet daarin een adviesgesprek bij akkerbouwer Bennie Seine in Dedemsvaart.