Kritiek op Ctgb weerlegd: ‘Zembla gebruikt pesticiden-toets verkeerd’

Jacobs is gespecialiseerd in de epidemiologie en de daarbij toegepaste statistiek. Met zijn rapport wil hij door middel van voorbeelden aantonen dat het toepassen van de ene statistiek, dezelfde kritiek meebrengt als de andere. ‘Het uiteindelijk doel is om helder te maken wat de invloed van aannames is op welke statistiek dan ook’, stelt hij.

Conclusies van Zembla en NOS ‘te bombastisch’

De conclusies van Geert de Snoo en daarmee de reportagemakers van Zembla, en in het vervolg NOS, zijn wat Jacobs daarmee ‘te bombastisch’. Zij komen tot het oordeel dat het Ctgb een ‘bedenkelijke statistiek toepast, die het risico op kanker maskeert’. Het blijkt dat De Snoo zich bovenal baseert op één studie: die van de Amerikaanse wetenschapper Christopher Portier uit 2020. Deze studie betreft een heranalyse van historische dierproeven voor glyfosaat. Jacobs is met dezelfde data aan de slag gegaan, maar komt tot een andere conclusie.

Te veel aannames, terwijl Jacobs geen statische verschillen vindt

Jacobs stelt in zijn onderzoek dat hij de relatie tussen glyfosaat niet uitsluit, maar dat de conclusies van De Snoo en Zembla vooral zijn gebaseerd op aannames. ‘Samengevat lijkt er nog veel onwetendheid te zijn over statistiek en modelleren. De reportage met haar haast bombastische uitspraken over het kiezen van ‘de verkeerde toets’ sterkt helaas het idee dat statistiek een veld is waarin het draait om goed of fout. Niets is minder waar. Het draait meestal om kansen, maar bovenal draait het om het verwerken van informatie zodat deze kunnen worden gebruikt voor een gesprek.’

‘Kort door de bocht genomen lukt het mij niet om zijn (De Snoo, red.) bevindingen exact te repliceren. Dat betekent dus niet dat ik geen statistisch significante verschillen kan vinden als ik dezelfde methoden gebruik als Portier. Die zie ik ook, maar wanneer ik de methodiek van Portier hanteer, treden er wel problemen op die niet worden geadresseerd. In het algemeen rapporteert Portier per geslacht per studie welke kankersoort er wel of niet is opgetreden per dosering [...] Het herhaaldelijk statistisch testen van eenzelfde dataset is echter een katalysator voor het vinden van vals positieven. Dit komt door de aannames die haast inherent zijn aan de frequentistische statistiek. Wanneer ik hiervoor corrigeer verdwijnen alle statistisch significante effecten.’

Uitblijven van kanker niet meegenomen in berekening

‘Wat verder mist is dat de studies verschillen in welke soorten kanker wordt gerapporteerd. Het lijkt er sterk op dat elke analyse berust op het vinden van een soort kanker in welke dosering dan ook waarnaar voor elke dosering een analyse wordt gedaan. […] Dit komt omdat bij het samenvoegen van de studies, wat later ook door Portier wordt gedaan, het uitblijven van kanker niet wordt meegenomen in de berekening van de kans op kanker.’

Onderzoek naar glyfosaat moet en kan beter

De conclusie van Jacobs is dat zijn rapport vertelt dat ‘onderzoek naar glyfosaat beter moet en beter kan, maar daarvoor moet de data ook op het niveau van het dier worden gemeten waarbij ook wordt gekeken naar de factor tijd. Dat ontbreekt nu. Verder hebben we het hier over dierproeven en niet over menselijke studies. Deze bevindingen zijn een stuk milder dan de uitspraken vanuit de BNNVARA/Zembla-reportage waarin zo sterk werd opgeroepen om de tweezijdige toets te vervangen door de eenzijdige toets. Het uitblijven van die vervanging zou wijzen op het moedwillig negeren van bewijs dat glyfosaat kankerverwekkend is’.

Het rapport van Jacobs is hier te vinden.