Fotoserie: Groenbemester onderwerken of wachten tot 1 maart?

Regelgeving Eco-activiteit Groenbedekking

Op rvo.nl staat in 2025 onder Bodemgewas de eco-activiteit Groenbedekking als volgt omschreven:

Met het bedekt houden van uw percelen verhoogt u het organisch stofgehalte en verbetert de bodemkwaliteit.

• U houdt uw perceel van 1 januari tot 1 maart voor minimaal 80% zichtbaar bedekt met een gewas. Dit doet u met het vanggewas of groenbemester die u laat staan van 2024.
• U mag in die periode ook alleen pleksgewijs op maximaal 10% van het perceel gewasbeschermingsmiddelen of biociden gebruiken.
• U werkt het vanggewas onder met machines voor de hoofdteelt.
• U mag het vanggewas voor het onderwerken niet doodspuiten of branden. Het gewas mag wel doodvriezen.

Jos Deckers, sales director en groenbemesterspecialist van DSV zaden is blij met de aanpassing in de regelgeving. ‘De toevoeging ‘het gewas mag wel doodvriezen’, biedt extra opties om aan deze eco-activiteit te voldoen. Vorig jaar hebben wij vanuit DSV zaden gepleit om de nadruk te verleggen van ‘groen en levend’ naar ‘bedekking en mechanisch bewerken’. Nu kan een boer kiezen of hij de groenbemester laat staan tot 1 maart, maar ook of hij dit wil doen met een winterharde of een afvriezende groenbemester.'

Voor- en nadelen van winterharde groenbemesters

Groenbemesters spelen een cruciale rol bij het verbeteren van bodemgezondheid en het bevorderen van duurzame landbouwpraktijken. 'Echter, er bestaat vaak discussie over het juiste tijdstip voor het onderwerken van groenbemesters,' zegt Deckers. 'Moet dit direct na de groeiperiode gebeuren of is het beter om ze tot 1 maart te laten staan?' Er zijn voor- en nadelen voor beide benaderingen, we zetten ze even op een rijtje:

Voordelen laat onderwerken of een winterharde groenbemester

• Een groenbemester tot 1 maart houdt de bodem bedekt gedurende de winter, wat erosie helpt voorkomen.
• Levende (winterharde) groenbemesters stabiliseren de bodemstructuur het best en zijn gunstig voor het bodemleven.
• Levende groenbemesters houden stikstof en andere nutriënten het beste vast en voorkomen uitspoeling
• Een groenbemester kan dienen als habitat voor wild en insecten.

Nadelen laat onderwerken of een winterharde groenbemester

• Laat onderwerken van groenbemesters kan leiden tot een vertraagde vrijgave van voedingsstoffen wat een nadeel kan zijn als het hoofdgewas vroeg stikstof vraagt.
• Een levende groenbemester kan eventuele parasitaire aaltjes in stand houden.
• Het onderwerken/bewerken van winterharde groenbemesters is lastiger dan van groenbemesters die slijten in de winter.

'Het onderwerken/bewerken van winterharde groenbemesters is lastiger dan van groenbemesters die slijten in de winter. Zeker als we alleen mechanisch werken en pas na 1 maart beginnen. Met name gras(-achtigen) vormen hierbij een risico,' weet Deckers. 'Vooral op de zwaardere gronden kan dit voor uitdagingen zorgen. Op lichtere gronden kan met ploegen, frezen of een schijveneg al een goed resultaat worden behaald. Echter op kleigronden zal dit moeilijk zijn en valt het creëren van een goed zaaibed niet altijd mee, aldus Deckers.

Bekijk hieronder foto's van groenbemesters na de winter op de demovelden van DSV zaden:

Ervaringen met TerraLife SoilProtect: winterhard basismengsel

DSV heeft het mengsel TerraLife SoilProtect ontwikkeld. Dit is een winterhard (basis-)mengsel dat kan worden toegevoegd aan een ander TerraLife-mengsel om meer winterhardheid in te bouwen. De winterharde componenten zijn winterwikken, Engels raaigras, inkarnaatklaver en weegbree.

“Met dit mengsel zoeken we een combinatie die zorgt voor voldoende beginontwikkeling om onkruid te onderdrukken, maar die ook ruimte geeft aan de wat tragere componenten in SoilProtect,” legt Deckers uit. “Als een aantal vroegslijtende componenten wegvallen in de winter, zorgen de winterharde componenten voor levende bedekking van de bodem. In 2023 en 2024 hebben we ervaringen opgedaan met TerraLife N-Fixx 50 en TerraLife SolaRigol TR als combinatiepartner.”

Ervaringen met TerraLife CoolSeason: winterhard mengsel voor late zaai

Het mengsel TerraLife CoolSeason bevat maar liefst 11 plantensoorten, waarvan een aantal winterhard zijn, waaronder winterrogge, stoppelknollen, bladkool, Ethiopische mosterd en inkarnaatklaver. De mix van afvriezende en winterharde componenten doorwortelt de bouwvoor en bevordert op optimale wijze de vorming van humus. 'Het zorgt voor begroening in de winter, ook bij late zaai,' zegt Deckers. 'Dit mengsel past binnen de regeneratieve landbouw en activeert het bodemleven voor de volgende hoofdteelt.'

Samenvattend:

Deckers adviseert: 'Je dient goed na te gaan of groenbedekking tot 1 maart past op je bedrijf. Dit zal van verschillende factoren afhangen zoals het bouwplan, de grondsoort, de regio en teeltsystemen. Vanuit DSV zaden pleiten we voor het zo lang mogelijk bedekt houden van de bodem. TerraLife groenbemestermengsels bieden hiervoor goede mogelijkheden.
Levende wortels zijn welkom, want die voeden het bodemleven. Ideaal is een combinatie van winterharde en afvriezende soorten. Dan blijft de bodem bedekt, aanwezige nutriënten worden opgenomen en de vastgelegde nutriënten komen geleidelijk beschikbaar voor de volgende teelt.'

Het gebruik van groenbemesters in het bouwplan is en blijft maatwerk. Dat begint met de juiste keuze van de groenbemester. De combinatie van groenbemester en het volgende hoofdgewas zal ook bepalen welke bewerking en welk tijdstip het beste past. Het juiste moment van onderwerken/bewerken van de groenbemester laat zich niet altijd sturen door een datum of regelgeving. Soms kunnen ideale omstandigheden voor het bewerken van de groenbemester zich eerder voordoen (bijvoorbeeld over de vorst in februari).