Janse: langjarig plan bodem en meer precisie toevoegen

Tijdens de workshop die TopBodem hield op het Wageningse proefbedrijf in Lelystad. Bespraken deelnemende boeren en kennispartners in TopBodem de keuzes en de begeleiding die mogelijk is om de doelen en uitdagingen van de deelnemers te behalen. Doelstellingen van de deelnemers blijken op het eerste gezicht niet altijd dichterbij te komen door stappen die goed voor de bodem zijn. Bij Janse geldt bijvoorbeeld dat ondanks verhakselen van stro en inzet van groenbemesters de organische stofgehaltes in de bodem daalden. Janse: „Dat gehalte liep een half procent terug en fosfaatcijfers fluctueren heel sterk!”

Dat de cijfers in tegenspraak met de goedbedoelde acties zijn komt Janjo de Haan van Wageningen Plant Research toch ook niet vreemd voor. Hij stelt dat er veel variatie in monsters kan zitten. „Bovendien geven dit soort cijfers pas over een lange periode van bijvoorbeeld twintig jaar meer zekerheid. Als je meer organische stof aanvoert weet je toch dat je het goed doet. Je zult het terug zien in de de bewerkbaarheid en eventueel in de opbrengsten.”

Marjoleine Hanegraaf van het Nutriënten Management Instituut (NMI) begrijpt dat veel boeren de praktische handreiking missen die ze graag zouden zien in de combinatie van stabiel betrouwbare metingen en praktijkadviezen. Hanegraaf en De Haan zeggen dat het onderzoek werkt aan praktische toepassingen voor boeren. Ze verwachten binnen vijf jaar meer precieze en bruikbare modellen voor de telers.

In de tussentijd helpen de partners in TopBodem met advies om preciezer te werken met wat er beschikbaar is. Zo stelt Jan Nammen Jukema van Agrometius voor om de monsters in ieder geval met gps-precisie te steken, om zo fluctuaties te beperken. Hij denkt ook dat Agrometius mee kan denken over het maken van een goed raster over de percelen van Janse. „Neem bijvoorbeeld de breedte van de veldspuit als maat voor de rastergrootte”, stelt Jukema voor. Janse gebruikte in 2016 al gegevens van bodemmetingen en gewasscans om de overbemesting van zijn tarwe en aardappelen plaatsspecifiek te doen.

Groenbemesterkeuze

In vakblad Akker van december bespreekt Janse met Anna Zwijnenburg (Van tafel naar kavel) en Hanegraaf de keuzes in bemesting, organische stof en groenbemesters. Bert-Jan van Dinter van Vandinter Semo raadt op de zilte grond van Janse een bruine mosterd aan als groenbemester. Janse is van plan dat advies in 2017 op te volgen. Het is een goede voorvrucht voor de aardappelen van Janse. De bruine mosterd ontwikkelt zich sterk op zilte grond, is de ervaring van Van Dinter.

Om de groenbemester goed de tijd te geven zich te ontwikkelen, zou Janse kunnen kiezen voor wintergerst, die vroeg gedorst kan worden, dan de groenbemester en in het aansluitende jaar aardappelen, denkt Van Dinter. Janse gaat dit bekijken. Hij noemt als belangrijk uitgangspunt voor de graanteelt in zijn omstandigheden dat de ontwikkeling van het graangewas voor de winter voldoende moet zijn. Ganzenvraat is een belangrijke bedreiging naast het Veerse Meer. Daarom heeft Janse graag een behoorlijk groot graanplantje aan het begin van de winter. „Dat vreten die beesten dan niet helemaal uit”, is zijn ervaring. Met wintergerst moet dat even goed willen als met wintertarwe om die teelt tot een succes te maken.

Beslissingsondersteunend

Een systeem dat helpt bij de beslissing om tot de juiste groenbemesterkeuze te komen zou een handig hulpmiddel zijn voor boeren, denkt onderzoeker De Haan. Dat levert in de praktijk een vrij ingewikkeld keuzeschema op, verwacht hij. Hanegraaf denkt dat het lastige is om het systeem op veel plaatsen werkbaar te maken. Daarom denkt Zwijnenburg dat het een systeem met nadruk op ondersteuning moet zijn: „De laatste stap gaat steeds op basis van het vakmanschap van de boer.” Hoofdredacteur Robert Ellenkamp van Agrio ziet daar zeker wat in. „Stel dat zo'n systeem 3 keuzes over laat en de boer daar dan de laatste keuze in heeft. Dan is het prima.”

TopBodem-deelnemer Maarten Janse gaat 2017 in met nieuwe plannen. De contacten met Agrometius, Vandinter Semo en kunstmestfabrikant OCI gaat hij raadplegen in het nieuwe jaar. De stappen die hij dan maakt volgt TopBodem weer op internet en in vakblad Akker.