‘20 Procent nutriënten uit riool te recyclen’

De Wageningse instituten, hier ACRRES in Lelystad, experimenteren met algen als grondstoffen voor diervoer, kunststoffen of als zuiveraars van afvalstromen.

Bij de zuivering van rioolwater ligt een kans om voedingsstoffen voor planten terug te winnen. Volgens Tânia Fernandes van bodemonderzoeksinstituut NIOO in Wageningen liggen in de toekomst de milieuverbeteringen niet langer alleen in het schoonmaken van rioolwater, maar ook in het terugwinnen van nutriënten daaruit. De samenleving kan daaruit 20 procent van de gewasbehoefte dekken, zegt zij.

„Het doel van waterzuivering was tot nu toe alleen het schoonmaken ervan”, zegt Fernandes. „In de nieuwe sanitatie draait het om recycling, het sluiten van de kringloop. Ook de United Nations noemt afvalwater een grote kans om die kringloop te sluiten.”

In het hyperduurzame gebouw van het NIOO in Wageningen onderzoeken de werknemers zelf wat er kan met ‘zwart’ water (uit de toiletten) en ‘grijs’ water (de rest). Het toiletwater is geconcentreerd, omdat er gewerkt wordt met vacuümtoiletten die als in een vliegtuig met slechts een liter per spoeling toekunnen. Biogas uit dit circuit houdt het zuiveringssysteem energieneutraal. Algen breken de afvalstroom af, waarna een helofytenfilter het water verder reinigt.

Algen als meststof

Het water uit het systeem is geschikt als irrigatiewater voor de gewassen. Het NIOO onderzoekt nu of de algen geschikt zijn als grondstoffen voor plastics of andere hernieuwbare alternatieven. Of de algen ook een meststof kunnen zijn voor gewassen is nog niet duidelijk. Volgens Fernandes is het van belang te weten of de algen schadelijke stoffen uit het rioolwater voldoende afbreken of dat ze die stoffen alleen maar opnemen en vasthouden.

De belangrijkste probleemstoffen in de menselijke grote en kleine boodschappen zijn medicijnresten. Daarbij zitten veel gebruikte pijnstillers en anticonceptiemiddelen. Er is een handjevol veel gebruikte medicijnen, maar, volgens Fernandes, wel meer dan 200 andere reststoffen uit medicijnen die via urine en faeces het lichaam verlaten.

Acceptatie

Het blijkt dat algen rioolwater goed zuiveren van bacteriën als de E. coli. Daarom is het daarna als irrigatiewater te gebruiken. Of de algen als meststof gebruikt kunnen worden hangt af van de maatschappelijke acceptatie. Het moet wel kunnen van de wet. Dat is wel eens eerder een belemmering geweest om fosfaatrijke grondstoffen uit rioolwater terug te winnen en op het land te brengen.

In een speciaal 'duurzaam dorp' bij het Brabantse Boekel loopt een project van NIOO, Universiteit Wageningen en de Universiteit van Amsterdam. Oud-hoogleraar alternatieve landbouw Jan Diek van Mansvelt pleit voor ruimte om dit soort experimenten te doen. Als het een succes is in experimentele opzet, kan het daarna in het groot toegepast worden, zegt hij.