Rechter fluit Drenthe terug met natuurvergunning lelieteelt: Belangenbehartiging werkt aan gezamenlijke aanpak
Meten=Weten diende in 2022 een handhavingsverzoek in bij de provincie. Volgens het burgerinitiatief zou Drenthe een natuurvergunning moeten verlenen, omdat het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in de lelieteelt negatieve gevolgen kan hebben voor het beschermde natuurgebied. Het gaat om twee agrarische percelen nabij Geeuwenbrug.
Drenthe is van mening dat een natuurvergunning niet nodig is, omdat er sprake zou zijn van bestaand agrarisch gebruik en intern salderen. De rechtbank is het daar niet mee eens en gooit de argumenten van het provinciebestuur in de prullenbak.
De stelling dat er al jarenlang een agrarische bestemming op de gronden zit, onderbouwt het college met uitspraken van het Europese Hof van Justitie (HvJ) uit 2010 en 2018. Als aan de voorwaarden die het HvJ stelt kan worden voldaan, hoeft er geen vergunning aangevraagd te worden. Het doorlopen van een nieuwe toestemmingsprocedure is dan dus niet nodig.
Bestaand gebruik of nieuwe activiteit?
De rechtbank vindt de onderbouwing dat er sprake is van bestaand gebruik, waarmee dus wordt voldaan aan de uitspraak van het Hof van Justitie, onvoldoende. De rechter oordeelt dat er van bestaand gebruik geen sprake is, omdat lelieteelt in de loop der jaren is afgewisseld met andere teelten. 'Wisselteelt', schrijft de rechter in de uitspraak.
Ook de onderbouwing van het intern salderen kan de rechtbank niet volgen. Drenthe wijst de rechter erop dat er op de percelen een referentiesituatie aanwezig is, waarbij ook het gebruik van gewasbeschermigsmiddelen is opgenomen. Als de activiteit, in dit geval de lelieteelt, binnen deze referentiesituatie blijft, dan is er volgens de provincie geen sprake van een vergunningplicht, maar van intern salderen.
Volgens de rechtbank is dat niet inzichtelijk genoeg gemaakt. Door de uitspraak van de Raad van State over intern salderen is er sowieso een natuurvergunning nodig op dit moment.
Te weinig onderbouwing
Al met al is de rechtbank van mening dat onvoldoende is onderbouwd waarom er geen vergunningplicht nodig is. Drenthe moet daarom een nieuw besluit nemen over het handhavingsverzoek. Omdat significante gevolgen niet op voorhand uitgesloten kunnen worden, geldt er een vergunningplicht.
Gevolgen uitspraak
Een woordvoerder van het provinciebestuur Drenthe kon op vragen van de redactie wat de uitspraak nu betekent voor lelietelers en andere akkerbouwers, nog geen antwoord geven. De impact van de uitspraak wordt op dit moment in kaart gebracht.
Of de provincie in hoger beroep gaat, dat is nog afwachten. Drenthe heeft namelijk een hoger beroep bij de Raad van State lopen in een andere zaak. Afhankelijk van deze uitspraak, wordt besloten of het provinciebestuur bij deze zaak in hoger beroep gaat, laat een woordvoerder weten.
De uitspraak roept veel vragen op in de sector. LTO Noord gaat in samenwerking met de landelijke Vakgroep Akkerbouw en Vollegrondsgroenten en de KAVB de situatie analyseren. Op basis daarvan wordt een strategie gemaakt.
Reactie van belangenbehartigers op recente uitspraken in Friesland en Drenthe
Open teelten onder druk: dit is wat we doen
De laatste weken zijn er ontwikkelingen in beleid, rechtspraak en de media die zorgen geven bij tuinders, telers en kwekers. Deze zorgen zijn zeer terecht. Wij produceren gezond voedsel en mooi, kleurrijk, groen. Daar zijn we trots op en dat willen we blijven doen. Onze leden zien de maatschappelijke druk op het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen toenemen en acteren daar ook naar. Er worden goede stappen gezet om minder afhankelijk te worden van chemie, maar de realiteit is ook dat deze stappen tijd vragen, soms grote teeltrisico’s met zich meebrengen en dat domweg niet voor alles een groen alternatief voorhanden is. Maar de gerechtelijke uitspraken en beleidsvoornemens van gemeenten liggen er wel. Ook dat is de realiteit.
LTO, KAVB en NFO werken achter de schermen hard aan een gezamenlijke aanpak. Met als doel om een effectief antwoord te geven op deze ontwikkelingen. Veel gebeurt achter de schermen, omdat dit een gevoelig en belangrijk onderwerp is. In dit bericht delen we waar we nu aan werken.
Leidraad gewasbescherming
Steeds vaker proberen natuur- en milieuorganisaties om invloed te hebben op de uitwerking van gemeentelijke en provinciale omgevingsplannen. Zij stellen maatregelen voor die het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen beperken of zelfs bepaalde teelten verbieden. Dit alles zonder kennis van (de complexiteit van) de praktijk van plantaardige teelten; het belang daarvan en wat daarvoor nodig is.
De voorbije weken hebben onze gezamenlijke organisaties ook zelf een leidraad voor gemeenten uitgewerkt waarin we concrete bouwstenen aanreiken hoe overheden de omgang met plantaardige teelten in hun omgevingsplannen op kunnen nemen. Momenteel leggen we de laatste hand aan deze eigen leidraad voor gemeenten. Een gedegen juridische check en onderbouwing maakt daar onderdeel van uit. De leidraad is in afronding en we delen deze komende week met sectorale, regionale en lokale bestuurders. Hierover volgt volgende week ook verdere informatie richting onze leden. De leidraad wordt gedeeld met alle Nederlandse gemeenten. We volgen nauwlettend hoe onze leidraad bij de gemeenten valt en hoe zij deze in het gemeentelijke beleid door vertalen.
Rechtelijke uitspraak teelt nabij N2000-gebieden
De recente uitspraken in Friesland en Drenthe over teelten nabij N2000-gebieden, kunnen leiden tot beperkingen voor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen op percelen. Dit roept terecht vragen op. We zijn deze uitspraak nauwlettend aan het bestuderen en betrekken daarbij juridische expertise van het hoogste niveau. Daarnaast zullen we op korte termijn in gesprek gaan met de provincies over de stappen die zij gaan zetten. Het voorbije jaar hebben we laten zien dat we in beroepsprocedures onwenselijke gerechtelijke uitspraken in hoger beroep van tafel kunnen krijgen, maar dit vereist een nauwgezette voorbereiding en een zorgvuldige afweging van de voor- en nadelen van een eventuele beroepsprocedure.
LTO Nederland
Glastuinbouw Nederland
KAVB Koninklijke Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur
NFO Nederlandse Fruittelers Organisatie
LTO Akkerbouw en Vollegrondsgroente
LTO Bomen, vaste planten en zomerbloemen
LTO Multifunctionele Landbouw
LTO Noord
ZLTO
LLTB
