Beperkt aantal meldingen van vorstschade bij verzekeraars
Net als de nacht ervoor was ook die van woensdag op donderdag zeer koud voor medio april. In de oostelijke gebieden van Gelderland, Overijssel, Brabant en Limburg daalde de temperatuur aan de grond op plaatsen tot min 10 graden ‘op klomphoogte’, zoals Jan Schreuder van Vereinigte Hagel het fraai uitdrukt. Ook in andere regio’s zakte het kwik tot minus 4 tot 8 graden. Aan de kust daalde de grondtemperatuur maar net onder het vriespunt, terwijl in een deel van Zeeland de thermometer licht in de plus bleef.
Vorstschade
De vorst is niet geheel zonder gevolgen gebleven, want bij verzekeringmaatschappij Vereinigte Hagel kwam een tiental meldingen binnen van vorstschade in zachtfruit, hardfruit, bessen en suikerbieten. “Wij hebben daarvoor een dekking. Dat hebben niet alle maatschappijen”, vertelt Jan Schreuder. Dat het bij die tien meldingen blijft is niet zeker. “Iedereen is nu zijn gewassen aan het inspecteren. Het is voor ons afwachten wat er nog binnenkomt.” De meldingen komen uit oostelijke gebieden, van de Drentse Veenkoloniën tot in Limburg.
De inspectie van de vorstschade moet nog in gang worden gezet. Dit in tegenstelling tot de percelen waar op 2e paasdag hagelschade werd gemeld. “Die schade lijkt mee te vallen. Maar over de schade door vorst kunnen we nog niets zeggen.”
Geen meldingen
Bij Vrieling Adviesgroep, die vooral klanten heeft in Oost-Overijssel, zijn nog geen meldingen binnen gekomen. “Dat neemt niet weg, dat er zich nog telers bij ons gaan melden. Maar meestal bellen ze vrij snel als er schade is vastgesteld”, zegt een woordvoerder van deze verzekeraar.
Ook bij AgriVer zijn nog geen meldingen ontvangen. “De grootste gevoeligheid ligt in de fruitteelt. Die mensen lopen een heel groot risico, nu de bomen en struiken net in de bloesem staan”, zegt Marien Boersma. AgriVer heeft fruitteelt niet in het pakket.
Verder maakt deze verzekeraar nog een verschil tussen nachtvorst (als deze zich voordoet vanaf 1 mei) en de brede weerverzekering, waarbij als criterium min 10 graden Celsius geldt. “Dan praat je over een risico dat zich niet elke dag voordoet”, zegt Boersma. “ Ook hier kan het zijn dat telers wel schade hebben vastgesteld, bijvoorbeeld in jonge suikerbietenplantjes die net boven de grond staan, maar ook weten dat dit niet binnen de criteria valt.
Ook Interpolis heeft geen schademeldingen ontvangen. “Als je naar de akkerbouw kijkt, dan zou zich dat kunnen voordoen bij suikerbieten”, zegt Adri Witlox. Het hoofd van het agrarisch bureau van de verzekeraar verwacht wel dat er schade is. “Dat hangt sterk af van het stadium van het gewas. En dat is nogal wisselend, begrijp ik.” Interpolis dekt de schade bij vorst vanaf 15 april, indien de teler dat ook heeft verzekerd. “De vorst is duidelijk na die datum. Als er nu schade is aan de bieten, valt dat er binnen.”
Witlox meldt dat Interpolis fruit tegen hagel verzekerd (brede weersverzekering), maar niet tegen vorst. “De fruittelers zijn er op ingericht om vorstschade tegen te gaan, zoals door beregenen.”
Bietenland
De twee vorstnachten hoeven niet de laatste stuiptrekking van de op zich zachte winter te zijn geweest, want voor het midden van komende week worden wederom koude nachten voorspeld. Ook dan kan het kwik mogelijk nog onder het vriespunt schieten. Van sommige gewassen staan dan juist de kiemplantjes boven, terwijl eerder gekiemde planten zich verder ontwikkeld. En ook dan zijn de planten gevoelig voor vorstschade. Met name suikerbieten.
Het Instituut voor Rationele Suikerproductie (IRS) adviseert in het geval er nachtvorst dreigt, niet te schoffelen tussen de jonge bietenplantjes. Want door schoffelen wordt er meer lucht in de grond gebracht, waardoor de lucht vlak boven de grond sneller afkoelt. Ook een herbicidebespuiting vlak voor of tijdens een vorstperiode wordt afgeraden omdat dit de bietenplanten gevoeliger maakt voor vorstschade. Het beste is de bespuitingen te hervatten nadat het een etmaal niet gevroren heeft en er geen vorst meer wordt verwacht.
Fruittelers kunnen schade voorkomen of beperken door de bomen bij nachtvorst nat te houden. De warmte, die bij het bevriezen van het water vrijkomt, beschermt de knoppen tegen vorstschade. Het bevochtigen moet wel gedurende de hele vorstperiode gebeuren. Op een bietenveld is dit een heel ander verhaal. Beregenen lukt maar pleksgewijs en het met een landbouwspuit water sproeien geeft te weinig water om continu te beschermen. Andere maatregelen tegen nachtvorstschade zijn er volgens IRS niet.
Overzaaien?
Bietenpercelen waar de schade onherstelbaar is, moeten worden overgezaaid. Vorstschade is herkenbaar aan glazige stengels en zwart verkleurde kiembladeren. Soms is de stengel ook ingesnoerd. Dit is de volgende dag al enigszins in te schatten, maar om zekerheid te hebben is het goed dit nog één of enkele dagen te volgen. Bietenplanten die alleen beschadigde bladeren hebben, zullen weer herstellen. Het uiteindelijke opbrengstverlies zal dan meevallen. Pas als het stengeltje geknakt of het groeipunt beschadigd is, zullen de planten wegvallen.
Staan er te weinig planten en is de teler er zeker van dat er geen planten meer bijkomen, dan kan deze overwegen om over te zaaien. Of dit loont, hangt van de zaaidatum af en van het plantaantal.
Tekst: Henny Lenkens
Beeld: Data Buienradar