Soja groeit binnen Nederlandse eiwitgewassen

Het Nederlandse bedrijfsleven en de overheid hebben de intentie om naar 10.000 hectare soja te groeien. Vergeleken met dat getal is soja nog een klein gewas. Vergeleken met grote gewassen als maïs, tarwe en aardappel blijft het gewas nog ver achter. Vergeleken met veldboon en voedererwt is soja vergelijkbaar geworden. Strijk noemt soja in Europa 'booming'. Het Europese areaal is meer dan duizend keer dat van Nederland en het groeit door.

CBS-cijfers voor Nederland geven het areaal soja sinds 2011. De teelt begon in de eerste twee jaren met 10 hectare experimentele opzet, groeide in 2013 naar 30 hectare en toen naar 110 en 190 hectare in 2014 en 2015.

Vorig jaar maakte de sojateelt een krimp naar 140 hectare door, maar dit jaar verdrievoudigt de teelt weer. In de afgelopen tien jaar kromp het areaal voedererwt en groeide de teelt van veldboon, mede door de introductie van winterveldbonen, in Nederland weer.

Voorzichtig

Vanuit België volgen telers en onderzoekers wat er in Nederland gebeurt. Ook hier wordt de stimulans vanuit de Europese Unie opgepakt, maar de Vlamingen willen niet de terugval meemaken als in Nederland in 2016. Op dit moment experimenteren 5 telers in Vlaanderen met 25 hectare soja totaal. Zij bemerkten dit jaar dat tijdens de droge periode in de voorzomer de soja een sterk gewas was.

In Vlaanderen levert landbouwtoeleverancier Aveve de zaden en de teeltbegeleiding. Er is een samenwerking met onderzoeksinstituut Ilvo en Alpro is afnemer van de soja. Alpro wil graag de Europese soja hebben in plaats van transgene soja uit overzeese gebieden als Latijns Amerika en de VS. Nu al betrekt Alpro de helft van de soja uit Europa. Belangrijke leveranciers zijn Italië, Frankrijk en Nederland. Deze soja is voor menselijke consumptie. Dranken en andere voedingsproducten worden gemaakt met de regionaal geteelde soja.

Vroege rassen

Belangrijkste verbeterpunt aan de rassen die in Noordwest-Europa geteeld worden is de vroegheid. Een eerder rijpe soja kan sneller en droger binnengehaald worden. Aan die types soja werken veredelaars in Denemarken en de Benelux. Onderzoekers kijken ook naar het onrijp oogsten voor veevoer. De hele sojaplant kan dan ingekuild worden met andere voedergewassen.

Saldo

Het bruto saldo van soja blijft tot nu toe onder dat van wintertarwe. Maar, zo zeggen de onderzoekers van Ilvo, de kosten van de teelt zijn lager en daardoor is het rendement al vergelijkbaar. In de sojateelt is bemesting niet nodig of goedkoper, want de stikstofbindende bacterie die het gewas helpt bij de groei zorgt zelf voor die bemesting. Verder is het gebruik van groeiregulatoren en gewasbescherming niet nodig of goedkoper.