Nieuwe technieken vervangen gewasbeschermingsmiddelen

Kan de voedselproductie zonder chemie? Deze vraag stond dinsdagavond centraal in De Rode Hoed in Amsterdam. Michel Haring, plantenfysioloog en hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam, Corné Pieterse en Johanna Fink-Gremmels, beiden hoogleraar aan de Universiteit Utrecht lieten daar hun licht over schijnen. Door meer kennis uit de bodem en de plant te halen en deze vervolgens toe te passen op de diverse teelten, kan op termijn het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen fors worden teruggedrongen, is die mening.

CRISP-Cas9

CRISPR-Cas9 is een techniek waarbij bepaalde genen in een plant kunnen worden weggeknipt of toegevoegd. Dit om mutaties die ziekten veroorzaken te verhelpen tot het bouwen van gewassen zonder gluten. CRISPR-Cas9 is afgekeken van de natuur. Bacteriën gebruiken de ‘gentherapie’ al heel lang om zich te wapenen tegen virussen.

Wetenschappers hebben ontdekt dat de Cas-enzymen in feite het DNA van elk organisme kunnen knippen en dankzij het guide-RNA kan heel nauwkeurig bepaald worden waar Cas moet gaan knippen. Daarmee hebben onderzoekers nu een systeem in handen dat ze kunnen gebruiken om het genoom van planten, dieren en mensen heel nauwkeurig te modificeren.

Michel Haring is zeer hoopvol gestemd over de mogelijkheden die CRISPR-Cas9 de landbouw op termijn heeft te bieden. „We hebben technologie ter voorkoming van resistentie bij gewassen. In dit kader dient er meer aandacht te komen voor de ecologie en microbioom van de plant. We moeten leren van de natuur. Alles is mogelijk, maar daartoe is meer kennis nodig.”

Kijkend in de glazen bol voorspelt Haring een voedselproductie waar diverse high-tech toepassingen worden gecombineerd: resistente rassen, efficiëntere producten, gesloten systemen en drone techniek. Maar zeer zeker ook biologische bestrijding. Daarbij denkt hij concreet aan het combineren van onderling versterkende planten, bijvoorbeeld door het afscheiden van geurstoffen die de vitaliteit van het andere gewas bevorderen.

Microbioom

De microbioom in de bodem is een belangrijk aspect voor de ontwikkeling van een plant. Een goede microbioom vormt de basis voor een goed immuunsysteem, maakt de plant stressbestendiger en is een voedingsbron. De aanwezigheid van miljoenen bacteriën in de grond vormen de basis van een goede plantontwikkeling. Het is zaak de goede bacterien voor de betreffende plant uit de grond te analyseren en deze vervolgens gebruiken voor duurzamere rassen/teelten. „Als je weet welke microbioom zorgt voor een bepaalde bescherming van de plant, kun je dat in het zaadje reeds meegeven”, legt Corné Pieterse uit. Uitzoeken welke bacteriën een positief effect hebben op een bepaalde plant hebben is niet snel te realiseren. Immers één theelepel grond bevat 1 miljard bacteriën.

Praktijk

Dat bacterierijke grond een positief effect heeft op gewassen blijkt in de praktijk. Pieterse: „Uit een praktijkproef blijkt dat het mengen van zieke grond met tien procent gezonde bodem zorgt voor een opmerkelijk hoge bescherming van tarwe tegen de tarwehalmdoder en suikerbieten tegen rhizomanie.”