Column: Blog Ivo Haartsen: Vergrijzing, verjonging, vooruitgang?

Met de problemen waarin het voortgezet onderwijs op Zeeuws-Vlaanderen en het landbouwonderwijs in Zeeland mee te maken hebben wordt de nijpende situatie steeds duidelijker. Wanneer we hulp bij onze werkzaamheden zoeken wordt onze zoektocht steeds langer en lastiger. Goede mensen met voldoende kennis en kunde van landbouwmachines en werkzaamheden worden snel schaarser.

Er is in ons gebied een behoorlijke vergrijzing van de boerenstand aan de gang. Steeds meer bedrijven stellen het zonder opvolger en het aantal actieve bedrijven daalt elk jaar weer. Sommigen gaan wat langer door, en verhuren hun gronden voor uien, aardappelen, suikerbieten en andere gewassen door. Vele grotere Vlaamse akkerbouwers komen graag de grens over naar onze poldergronden met grotere, goed verkavelde percelen. Alleen kunnen ze soms slecht wennen aan de zwaardere klei. Tijdens de oogst van pootgoed kwam ik zo bij meerdere dergelijke boeren op het land, die zogezegd uitbollen naar hun pensioen. Ze rijden graag mee in de cabine van onze dewulf zelfrijdende aardappelrooier en er is tijd voor een uitgebreid gesprek.

Verschillende keren en verschillende situaties komen op hetzelfde neer. Een stukje berusting bij vele, en zijn blij dat gedreven, jonge ondernemers het aandurven om te groeien. Ze verhuren hun gronden, maar niet elk jaar aan dezelfde. Er wordt op verschillende manieren omgegaan met deze grond. Op goede en slechtere manieren. Door de omvang van sommige bedrijven kunnen deze niet altijd op het goede moment op het perceel de goede bewerking doen. Door onbekendheid met de grond gaat er wel eens wat mis. Dat kan op allerlij gebied zijn, een bepaald onkruid dat toch veel aanwezig is, tot de verkeerde bewerking omdat een hoek veel zwaarder is dan de rest van het perceel. Hier en daar gaat er wat verloren of groeien producten van slechtere kwaliteit met lagere opbrengsten.

De oudere boeren zien dit hoofdschuddend aan. Er wordt te vaak niet of te laat om de aanwezige kennis gevraagd. Door overlijden verdwijnd er heel wat belangrijke kennis van de grond. Dat is erg jammer en zou niet nodig moeten zijn. Met een stukje precisielandbouw is dit deels te ondervangen, al is dat nog niet ver genoeg doorontwikkeld. Elke generatie staat voor zijn eigen uitdagingen. Mijn generatie wordt het niet makkelijk gemaakt met regelgeving op gebied van bemesting, vergroening en gewasbescherming. Hier aan de kust tussen veel natuur en toeristen liggen we ook onder een vergrootglas. Mijn zoontje is vier en speelt graag met trekkers, kijkt op youtube naar landbouwmachines en rijdt heel graag eens een rondje mee. Er gaat nog heel wat veranderen voordat hij aan de slag mag. Hopelijk ligt er dan een goede, bruikbare basis en ruimte voor hem om zijn boterham te verdienen. Als hij hiervoor kiest, we zien wel, een verplichting is het niet meer.

Door ons loonwerk zien we van alles gebeuren, niet altijd op de goede manier. Ook wij staan af en toe voor verassingen en maken achteraf verkeerde keuzes. Ik weet niet of we op de juiste weg zijn, maar zie nog voldoende ruimte voor verbeteringen. Via vakbladen, websites, twitter, studieclubs en beursbezoeken zoeken we voorbeelden en kennis. Komende week staat een bezoekje aan de Agritechnika beurs te Hannover (D) op de planning. Eens kijken of we daar nog interessante, bruikbare ontwikkelingen kunnen vinden. Het boerenvak blijft voldoende uitdagingen kennen. Maar simpeler wordt het er niet op.

Ivo Haartsen