‘Boeren niet belemmeren, maar ondersteunen’

Kringlooplandbouw is volgens Schouten de sleutel van de toekomst voor een duurzame landbouw. Dat vertelde zij zaterdag in de serrestal van biologisch melkveehouder Jan Duindam in Delfgauw (ZH) tijdens de officiële presentatie van haar landbouwvisie. In haar visie staat een efficiënt gebruik van grondstoffen centraal. Een landbouw zonder reststoffen, waar niet meer tegen de laagste kostprijs wordt geproduceerd. „Hierbij staat de bodem centraal. We onttrekken veel stoffen aan de bodem die niet altijd in balans worden aangevuld”, vertelde Schouten.
Kringlooplandbouw is volgens haar het antwoord daarop. „Nederland is heel innovatief. We kunnen bijvoorbeeld heel nauwkeurig binnen een perceel zien wat de bodem nodig heeft. Nederland loopt daarin voorop.“

Mestwetgeving aanpassen

„Om kringlooplandbouw mogelijk te maken moet de mestwetgeving worden aangepast en vereenvoudigd”, vertelde Schouten. „We moeten boeren niet belemmeren met ingewikkelde regelgeving, maar juist ondersteunen.” Een van de maatregelen waaraan Schouten denkt, zo valt in haar visie te lezen, is de mogelijkheid van gebruik van dierlijke mest verruimen om minder afhankelijk te zijn van kunstmest. Daarvoor is echter aanpassing van de regelgeving van Brussel noodzakelijk.
Hoewel de visie van Schouten vooral voor de langere termijn geldt, kunnen boeren volgens Schouten ook direct met kringlooplandbouw aan de slag. „Dat kan door te kijken hoe je als boer omgaat met veevoer en reststoffen en wat je kunt doen om gebruik daarvan te verbeteren. Kijk in de regio en maak onderling meer afspraken”, moedigde zij boeren aan.
Schouten zegt zich te realiseren dat boeren ook ondernemers zijn die een boterham willen verdienen, en bovendien een kwetsbare positie in de keten hebben. De minister wil zich sterk maken om hierin verbetering te brengen.

Uitwerking gaat schuren

„Wie kan tegen deze visie zijn?”, vraagt Pierre Berntsen, directeur landbouw van ABN Amro, zich af. Hij noemt een tiental punten die Schouten in haar presentatie heeft opgenoemd, zoals kringlooplandbouw, een beter verdienmodel voor de boer, en het tegengaan van voedselverspilling. „Dat zijn zaken waar iedereen het over eens is. Maar in de uitwerking zal het gaan schuren.”

Schouten voor de boeren

Martin Scholten, algemeen directeur Animal Sciences Group, WUR: „Wat Carola Schouten heeft gepresenteerd is misschien al bekend, maar het is wel nieuw dat een minister zich daaraan committeert en dat ze richting wil geven, dat ze de regie neemt. Zij staat voor de boeren. Ze heeft naar boeren geluisterd en de zaken waar zij tegenaan lopen vervolgens besproken met allerlei groepen in de samenleving. Dat is de basis vanwaar ze tot deze landbouwvisie is gekomen. Dat hebben we ook anders gezien; vorige bewindslieden werkten vooral vanuit een eigen ideologie.”

Omslag in denken

Wil Meulenbroeks, LTO-vakgroepvoorzitter Melkveehouderij: „De overheid moet toe naar een omslag in het denken. Nu zijn boeren gebonden aan allerlei regels en wetten, maar als je boeren in hun kracht wil zetten, moet je ze de ruimte geven. We moeten toe naar kringlooplandbouw; dan moet je toch weer kijken naar de Kringloopwijzer. Het is goed dat de minister beleid wil maken vanuit een visie. We hebben de afgelopen tijd te veel adhoc-beleid gehad; enkel reacties op problemen. Maar als je alleen focust op de actualiteit, kom je niet verder.”

Nederland staat niet los van Europa

Teun de Jong, voorzitter Nederlandse Akkerbouw Vakbond: „Het is een interessant vergezicht waarvan nog niet duidelijk is hoe deze wordt ingevuld. Nederland staat niet los van de rest van Europa. De handelsdeal van Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, en de Amerikaanse president Trump zorgt ervoor dat soja goedkoop uit Amerika kan worden geïmporteerd. Dat houdt hier de prijs van plantaardig eiwit laag. Wil het plan van Schouten slagen, dan is er meer bescherming van de Europese buitengrenzen nodig. Daarnaast is samenwerking tussen een melkveehouder en akkerbouwer op regionaal niveau niet overal even eenvoudig te realiseren door de verschillen in grondsoort. Je kunt gescheurd grasland op zandgrond niet zo maar inzetten voor de aardappelteelt, omdat dit toch tot schurft in de aardappelen kan leiden.”

Stront hoort op de grond

Melkveehouder Erik Smale uit Joppe (GD): „Twee kernwaarden die ik van mijn vader heb geleerd: Stront hoort op de grond, geen geld uitgeven dat je niet in je zak hebt. Deze visie staat eigenlijk voor de oude boerenwaarden in een nieuw jasje. Huidig beleid is te technocratisch. De wetgeving kijkt naar fosfaat, stikstof, kali; daar zit de bodem niet op te wachten. Die wil mest.”

Laat de boer boer zijn

Akkerbouwer Pieter Korst uit Steenbergen (NB): „Laat de boer boer zijn. Laat hem ondernemen zonder hem in een keurslijf te duwen. Niet iedereen kan streekproducten verkopen.”