Virus leidt tot veel verlagingen in nacontrole: 21 procent

In alle regio’s is sprake van veel verlagingen op basis van virusziek. De keuringsdienst ziet een aantal verklaringen voor het relatief hoge verlagingspercentage in de nacontrole: luizenvluchten vroeg in het seizoen, te laat selecteren en droogte met als gevolg het slecht zichtbaar zijn van virus. „Op bepaalde factoren, zoals luizendruk of droogte heb je geen invloed. Maar op andere factoren wel.”

Oriënterende keuring

De hoge verlagingscijfers zijn voor de NAK dan ook aanleiding om te kijken naar zijn eigen keuringssystematiek. Hommes denkt hierbij onder meer aan de oriënterende keuring in juni, waarbij de keurmeesters wel controleren, maar nog geen sancties uitdelen. De NAK heeft het gevoel dat een groep telers wacht met (serieuze) selectie tot na die oriënterende keuring. „Dit gaan wij onderzoeken. Als dat daadwerkelijk het geval is, zullen we onze keuringssystematiek aanpassen”, zegt Hommes. „Sommige telers lijken te denken dat ze voor de NAK selecteren. Maar dat is absoluut een verkeerde gedachte: je doet het voor jezelf.”

Hij constateert dat een groeiende groep pootgoedtelers op het scherpst van de snede selecteert: als het goed is, is het goed. „Het streven om meer te doen dan nodig is, neemt af. Maar als je dan een keer een jaar hebt waarin de omstandigheden tegenvallen, zoals dit jaar, dan ga je onderuit.”

Lees verder onder de grafiek

De schaalvergroting in de aardappelteelt in combinatie met de moeilijkheid om goede selecteurs te vinden is een belangrijke verklaring voor de toenemende problemen. „Het wordt steeds lastiger om vakbekwame mensen te vinden die goed kunnen selecteren. Een pootgoedteler zoekt daarom meer en meer zijn heil in pootgoed in de hogere klassen. Hij verwacht dan schoner uitgangsmateriaal te hebben, waardoor hij minder risico loopt op virus.” Maar vroeg of laat ga je daar een keer mee voor de bijl, meent Hommes. „Als de omstandigheden ongunstig zijn, zoals najaar 2017, toen er onder natte omstandigheden gerooid werd. Of de hoge luizendruk van dit en vorig jaar.”

Grote tegenvallers

Pootgoed dat bestemd is voor afzet valt onder de verplichte nacontrole, voor pootgoed voor eigen teelt geldt dat niet. Hommes roept telers op hun pootgoed voor eigen gebruik dit jaar wel (vrijwillig) te laten onderzoeken op virus. „Dan weet je wat je uitgangssituatie is voor volgend jaar.” Hij vreest namelijk voor grote tegenvallers in het volgende teeltseizoen. „Telers hebben waarschijnlijk in hun hoogwaardig pootgoed geen virus gezien, maar dat zegt maar weinig over de feitelijke situatie: door de droogte van afgelopen zomer en de stress die dit in de planten heeft veroorzaakt, is virusziek zeer slecht zichtbaar geweest.” Het feit dat in de veldkeuring slechts 1 procent is verlaagd op virus en nu al 21 procent is daar het bewijs van. „Ook wij hebben dus lang niet alles gezien.”

In de bemonstering voor de nacontrole is sprake van een lichte achterstand ten opzichte van voorgaande jaren. Dit is een gevolg van een vertraagde oogst vanwege de droogte deze zomer. Het nacontrole onderzoek verloopt op dit moment op maximale capaciteit. Ongeveer 29 procent van de pootgoed partijen is bemonsterd.