Alley cropping: Gunstig voor bodem en nuttige insecten, maar minder opbrengsten
Bij alley cropping worden bomen rijen op de akker geplant. Hierdoor zijn alle noodzakelijke perceelbewerkingen met de huidige landbouwtechnieken en -machines nog mogelijk. Paul Pardon, onderzoeker aan de universiteit van Gent, vergeleek percelen met volgroeide populieren en walnoten, percelen met jongere bomen en percelen zonder bomen. Hoewel er geen effecten werden vastgesteld op de percelen met jonge aanplant, werden er duidelijk hogere concentraties aan organische bodemkoolstof en bodemnutriënten - zoals totale stikstof, kalium, natrium, magnesium en calcium - waargenomen naast de oudere bomenrijen. Zo werd in het perceel naast populierenrijen - in vergelijking met percelen zonder bomen - in de zone tot 30 meter circa 5 ton koolstof per hectare extra in de bouwvoor vastgelegd. Hierbij geldt: hoe verder van de bomenrij verwijderd, hoe minder uitgesproken het effect.
Kwart minder aardappelen
Het onderzoek richtte zich ook op het effect van bomenrijen op twee groepen ongewervelden: de detritivoren (o.a. pissebedden en miljoenpoten) en de predatoren (o.a. loopkevers en kortschildkevers). In en langs de bomenrijen steeg het aantal en de diversiteit van deze nuttige insecten, voornamelijk als gevolg van de aanwezigheid van een diverse vegetatie die voor een gunstig microklimaat (schaduw) en voedsel (bladval) zorgt. Bij oudere bomenrijen reikten deze effecten tot in de nabije akkerbouwzone, met een grotere activiteit van loopkevers en kortschildkevers. Volgens Pardon kan dat wijzen op het potentieel van bomenrijen - in combinatie met de ondergroei - als maatregel voor natuurlijke plaagbestrijding: rovende insecten kunnen zich in het perceel tegoed doen aan plaaginsecten zoals bijvoorbeeld bladluizen. Pardon onderzocht ook de opbrengstdaling van de landbouwgewassen in de directe nabijheid van de bomenrijen. In een straal van 30 meter rond de volwassen en hoogste bomen was er volgens de onderzoeker sprake van een kwart minder geoogste aardappelen en maïs. „Bereken je de opbrengsten over de jaren, inclusief het gekapte hout, dan kom je wel aan een netto hogere biomassa, vergeleken met het niet-agroforestrysysteem.”
Opbrengstverlies wintergraan beperkt
De toepassing van agroforestry in Europa is volgens Pardon nog beperkt vanwege onzekerheden op wettelijk en economisch vlak. Kwantitiatieve gegevens betreffende de impact op ecosysteemdiensten en feitelijke landbouwproductie zijn er nog nauwelijks. „Ook in ons gematigd klimaat is er veel potentieel, onder meer voor alley cropping.” Pardon adviseert om slimme teeltkeuzes te maken bij agroforestry. Zowel de boomsoort als de gewaskeuze beïnvloeden het resultaat. Wintergraan lijdt bijvoorbeeld nauwelijks opbrengstverlies.
