Een verfijnd spel waar buitenleven en boer beter van worden

Het klimaatakkoord, de Nederlandse en Europese politiek en de mondiale ontwikkelingen laten ons zien dat de boer en de grondeigenaar kansen hebben om te verduurzamen met lonkend financieel perspectief. De duurzame ondernemer speelt een cruciale factor om invulling te geven aan het beleid van overheden circulair te ondernemen.

Welke uitdagingen liggen er op het gebied van kringlooplandbouw?

Kringlooplandbouw is een gezamenlijke zoektocht naar nieuwe perspectieven voor de voedselvoorziening en daarmee voor een groot deel van agrarisch Nederland. De opgave reikt dus nog verder dan van alleen de boeren. Het ontwikkelen van een circulair voedselsysteem, met kringlooplandbouw daarbinnen als een integraal onderdeel, is een enorme uitdaging voor agrarisch Nederland. Een omwenteling die vergelijkbaar is met de kanteling naar de hoogproductieve landbouw van de naoorlogse jaren.
Agrariërs spelen in deze transitie de hoofdrol, maar ze kunnen het niet alleen. Een ontwikkeling als deze vraagt om de inzet van alle partijen om de technische, economische, wettelijke en maatschappelijke barrières te overwinnen.
De ontwikkeling van een divers palet aan nieuwe verdienmodellen en daarbij passende ketenpartners die een goede businesscase kunnen ontwikkelen, zijn daarbij cruciaal. Nederland kan daarbij, net als in de jaren tussen 1950 en 1970, vooroplopen en vormen van kringlooplandbouw en duurzame, in energie zelfvoorzienende landbouw tot uitgangspunt maken van het mondiale duurzame landbouwsysteem van de toekomst. Met een Nederlandse agrarische sector die verdienstelijk blijft bijdragen aan een vitale handelsbalans, ook mondiaal.

Nieuwe verdienmodellen in kringlooplandbouw

Net zoals andere sectoren zal ook de landbouw er niet aan ontkomen een bijdrage te leveren aan het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen, onder andere CO2. Omdat de landbouw een van de meest kwetsbare sectoren is voor de gevolgen van klimaatverandering is het belangrijk dat juist deze sector zelf de handschoen aantrekt en pro-actief inzet op vormen van verduurzaming. Een van de uitgangspunten van kringlooplandbouw is het zo veel en zo hoogwaardig mogelijk benutten van agrarische biomassa. En vanuit dit gezichtspunt zijn tal van interessante ontwikkelingen mogelijk die in potentie een extra verdienmodel voor de boer of grondeigenaar betekenen.
Wanneer onbenutte biomassa (gewasresten, mest, biologisch afval uit de GFT) als reststoffen worden behouden en weer nuttig worden ingezet in de landbouw. Bijvoorbeeld door het omzetten van biomassa in compost waarmee CO2 kan worden vastgelegd. Uiteraard gaat het dan ook om het (her)waarderen van organische mest en het vervangen van kunstmest door productstromen uit dierlijke mest. Maar ook het verwerken van biomassa tot biogas met de daarmee gepaard gaande productie van methaan enerzijds en het verminderen van de CO2 uitstoot anderzijds kan (weer) een winstgevende activiteit van de boer worden; zeker wanneer de vermindering van de CO2-uitstoot kan worden verwaard via een CO2-heffing. Wel zal de aansluiting op de infrastructuur van het bestaande energienet, standalone of in een HUB, gefaciliteerd moeten worden; technisch en economisch. Overheden en grote energieopslaglocaties zijn nodig om duurzame energie, afgeleid aan kringlooplandbouw, mogelijk te maken en vanuit een coöperatieve gedachte de lokaal regionale initiatiefnemers te ondersteunen.

Biogaswinning en -exploitatie bieden daarmee mogelijkheden om de uitstoot van broeikasgassen vanuit de landbouw in veel grotere mate tegen te gaan, dan alleen de maatregelen die erop zijn gericht om de gangbare landbouw klimaatvriendelijker te maken. Juist door die combinatie kan in de landbouw echt grote klimaatwinst worden behaald.