Kamerbrief Schouten: geen tijdelijke vrijstelling voor neonicotinoïden / Cruiser
De minister staat nog steeds achter haar eerdere stellingname tegen gewasbeschermingsmiddelen op basis van neonicotinoïden (clothianidin, imidacloprid of thiamethoxam). Deze middelen hebben sinds 19 december geen toelating meer. Belangrijkste reden voor het verbod is het beschermen van bijen en andere bestuivers. Volgens Schouten is een veilige toepassing van een tijdelijke vrijstelling niet haalbaar. „De voorwaarden die het Ctgb nodig acht voor een veilige toepassing van een tijdelijke vrijstelling zijn uit landbouwkundig oogpunt niet uitvoerbaar, controleerbaar of handhaafbaar. Dit maakt dat de risico’s voor bijen onvoldoende kunnen worden beperkt.”
Ongelijk speelveld
Een tijdelijke vrijstelling van het verbod om een gewasbeschermingsmiddel te gebruiken zonder dat dit middel een toelating heeft, is mogelijk op basis van artikel 53 van de Gewasbeschermingsverordening (EG) 1107/2009 en artikel 38 van de Wet gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Wgb). Dit is bedoeld voor noodsituaties in de land- en tuinbouw, aldus de minister. De beslissing over een vrijstelling wordt op nationaal niveau genomen, zodat een lidstaat rekening kan houden met de specifieke omstandigheden binnen de landsgrenzen. Keerzijde hiervan is dat dit kan leiden tot verschillen tussen lidstaten en daarmee een ongelijk speelveld.
België heeft voor dit jaar twee tijdelijke vrijstellingen op basis van neonicotinoiden verleend in de teelt van suikerbieten, één op basis van thiamethoxam en één op basis van clothianidin. „Ik betreur het wel dat dit kan leiden tot een ongelijk speelveld, wat inherent is aan het principe van tijdelijke vrijstellingen. Het is daarom belangrijk om samen met de sector te zoeken naar oplossingen die veilig kunnen worden toegepast”, stelt de minister in haar brief. Ze vindt een tijdelijke vrijstelling niet in lijn met de Europese restricties op het gebruik van de drie neonicotinoiden om de risico’s voor bijen te beperken, zo antwoordt ze op vragen van de Kamerleden Lodders en Von Martels.
Alternatief zonder neonicotinoïden
Schouten is daarom in overleg gegaan met de bietensector om op korte termijn een oplossing voor de situatie te zoeken. „Inmiddels heeft de aanvrager (Suiker Unie, red.) aangegeven alsnog een aanvraag voor tijdelijke vrijstelling in te dienen voor een alternatief middel zonder neonicotinoiden. Op mijn verzoek heeft het Ctgb toegezegd de risico’s van het gebruik direct na indiening van de aanvraag te beoordelen.”
Met deze brief heeft de sector eindelijk duidelijkheid over het definitieve oordeel van de minister. Lange tijd leefde er nog de hoop dat een vrijstelling net als in België ook in Nederland mogelijk zou zijn. Maar ook al had de minister nu alsnog ingestemd met een vrijstelling, dan was deze voor dit teeltseizoen te laat gekomen: het bietenzaad is inmiddels besteld en in productie.
Controle NVWA
De NVWA gaat dit voorjaar controleren op de naleving van het verbod op neonicotinoïden. De voedsel- en warenautoriteit heeft aanleiding met name telers in de Belgisch-Nederlandse grensstreek hier met nadruk op te wijzen.
