Schouten wil desnoods proefproces om kwekersrecht te verdedigen
Dat vertelde ze in de Tweede Kamer. Het kwekersrecht is volgens haar van groot belang voor verdere innovatie en verduurzaming van de landbouw, zeker in het licht van klimaatverandering en gewasbescherming. Nederland heeft zich altijd sterk gemaakt om het kwekersrecht te versterken, stelde ze. „Tijdens het Europees voorzitterschap hebben we de kar getrokken, en dat zullen we blijven doen.”
Bij dit kwekersrecht passen octrooien op de natuurlijke genetische eigenschappen van planten niet. Die zullen juist tot stilstand leiden, is de vrees van de Tweede Kamer. De minister deelt deze zorgen, en de Europese Commissie ook, vertelde ze. Die Commissie heeft in november 2016 een zogenaamde 'interpretatieve verklaring' gepubliceerd, een nadere uitleg van de Europese biotechrichtlijn. De Commissie verklaarde daarin dat planten of dieren, of delen daarvan, die zijn verkregen door een biologisch proces, niet geoctrooieerd kunnen worden.
Maar eind vorig jaar heeft de Technische Kamer van Beroep van het Europese Octrooibureau beslist dat deze interpretatieve verklaring geen juridische basis heeft. Octrooien op planten blijven wat dit bureau betreft dus mogelijk.
De Europese Commissie gaat de zaak nu voorleggen aan de Grote Kamer van Beroep van het EOB. Deze Grote Kamer kan een Technische Kamer overrulen. Het is de snelste weg om de octrooien van tafel te krijgen, vertelde Schouten. Maar als de Grote Kamer van Beroep negatief zou beslissen, dan zal zij, en de Commissie, verdere stappen overwegen. Dat kan bijvoorbeeld leiden tot een proefproces, waarbij de rechter mag beslissen over de rechtmatigheid van de beslissing van het EOB. Of een aanpassing van de Europese biorichtlijn, zodat daar duidelijk wordt geregeld dat planten niet gepatenteerd kunnen worden. Maar die procedures lopen langzamer dan een beslissing van het EOB zelf, stelt Schouten.
Crispr-cas
Arne Weverling (VVD) vroeg de minister om in Europa de impasse te doorbreken op het gebied van biotechnologische toepassingen in de plantenveredeling. Hij doelde daarbij vooral op crispr-cas, een technologie die in Europa nog niet wordt toegelaten. „We lopen al achter op landen als Amerika, waar volop geëxperimenteerd wordt”, stelde hij. „Wij zitten op onze handen, gekaapt door conservatieve denkbeelden.” Hij riep minister Schouten op om tot actie over te gaan.
De minister ziet daar mogelijkheden voor, nu het Europese Hof zich heeft uitgesproken over genetisch gemodificeerde organismen (GGO's). „Die uitspraak biedt kans om in Europa een discussie te starten”, zei ze. Tijdens de Europese Landbouwraad in mei zal ze aandacht vragen voor de modernisering van de regelgeving, en ze zegde toe er alles aan te doen om te zorgen dat het onderwerp daarna in Brussel op de agenda blijft.
