In België geteelde illegale aardappelen moeten de grond uit

Het pootgoed van de frauderende teler, afkomstig uit Kruisland, blijft onder controle bij de NAK. De keuringsdienst heeft besloten geen maatregelen te nemen zo lang de aangifte van pootgoed loopt. „Zo lang de aardappelen in de grond zitten, kan het tenminste niet worden afgeleverd of verwisseld”, zegt Kroon. De NAK bezint zich op een sanctie voor deze teler. „Zoals de vlag er nu bij hangt, gaan we na de veldkeuring niet verder met dit bedrijf.” Het bedrijf is volgens Breeders Trust met ruim 350 hectare pootaardappelen in de keuring het in omvang grootste Nederlandse pootgoedteeltbedrijf.

Royeren

Ook handelshuis Agrico waar de fraudeur bij is aangesloten, neemt maatregelen. „Het pootgoed van oogst 2019 moet hij aan ons afleveren. Vanaf 2020 krijgt hij geen aardappelen meer van ons”, zegt directeur Jan van Hoogen. Wordt hij geroyeerd als lid? „Dat moet het bestuur beslissen. Maar je zult begrijpen dat we vinden dat zulke mensen niet bij onze coöperatie horen.”

Al het plantmateriaal van oogst 2018 voor de consumptieteelt is afgezet bij Belgische telers. Wel heeft de NAK signalen ontvangen dat van enkele Belgische akkerbouwers ook aardappelen uit deze partijen zijn geplant op Nederlandse percelen. De omvang hiervan is nog onbekend en het onderzoek hiernaar loopt.

Illegale nateelt

De fraude strekt zich uit over meerdere jaren. Voor oogst 2018 heeft de NAK alle lijnen in beeld: alle partijen zijn naar Belgische telers gegaan. Voor oogst 2016 en 2017 loopt het onderzoek nog. Kroon is niet bang dat hiervan plantmateriaal verder is verspreid en doorvermeerderd. „Het ging voornamelijk om klasse A, dus de kans op illegale nateelt is klein.”

De fraude kwam aan het licht nadat een Belgische teler vraagtekens plaatste bij het NAK-certificaat dat hij had gekregen bij zijn uit Nederland afkomstige aardappelen. Onderzoek van onder meer NAK en Breeders Trust bracht al snel aan het licht dat het ging om een grootschalige fraude met pootgoed dat was voorzien van valse certificaten. Uiteindelijk bekenden de pootgoedteler en de handelaar dat ze ongecertificeerde pootaardappelen hadden verkocht aan Belgische afnemers en deze tijdens het transport hebben voorzien van zelfgemaakte valse NAK-certificaten. Het gaat in totaal om meer dan 250 ton pootaardappelen van het ras Fontane (oogst 2018).

Boetes en claims

Gezien de ernst en omvang van de fraudezaak hangen het betrokken pootgoedteeltbedrijf en de handelaar ongekend hoge boetes en claims boven het hoofd. Twee duidelijke overtredingen staan al vast: de pootgoedteler en de handelaar hebben pootgoed onttrokken aan de pool van Agrico. Daarvoor zullen ze zich bij het handelshuis moeten verantwoorden. Daarnaast hebben de twee het kwekersrecht overtreden door te handelen in een monopolieras zonder echte certificaten. De Belgische afnemers zullen zich waarschijnlijk bij het handelsbedrijf melden voor de kosten van het oprooien van de aardappelen.