Beregening maakt bodem omgeving droger

Een boer beregent niet zomaar wat, stelt beleidsspecialist water en bodem Johan Elshof van de ZLTO. „Dat doet de teler liever niet. Beregening is het sluitstuk van de teelt. Vooral bij zaaien en verplanten is het van belang. De behoefte aan waterbeschikbaarheid groeit. In de boomteelt, in contractteelten van consumptieaardappelen of bij bollenteelt is beregening steeds belangrijker.”

Vaak is voor het afsluiten van een contract de mogelijkheid om te kunnen beregenen een voorwaarde. Elshof ziet een sterke intensivering van de teelten in Brabant. Ook in andere gebieden van het land neemt de behoefte aan beschikbaarheid van beregeningsmogelijkheden toe. Bas Worm van het waterschap Vechtstromen zegt dat de klimaatsverandering de beregeningsbehoefte wel eens met 60 procent kan vergroten. Waterschappen beginnen daarom de discussie over wanneer er wel en niet beregend mag worden en wie bij krapte voorrang krijgt.

Volgens Harry Massop van Wageningen Environmental Research (voorheen Alterra) beregenen telers in laag Nederland vooral met oppervlaktewater. In hoog Nederland onttrekken ze grondwater. Dat leidt in de omgeving tot verlaging van de grondwaterstand en daarmee tot een eerdere behoefte aan beregening daar. De gebieden waar beregening het grootste beroep doet op het watersysteem zijn Brabant, Flevoland en de Kop van Noord-Holland. De klimaatverandering verdubbelt het aantal jaren waarin het neerslagtekort problematisch wordt, aldus Massop.

Droge beken

In het voorjaar ging het zuidoostelijke deel van het land het seizoen in met een lage grondwaterstand. Veel beken voeren in het gebied al nauwelijks water. Het is een signaal dat bij het optreden van een droge periode een vochttekort zich veel eerder dan vorig jaar kan openbaren.

Volgens Johan Elshof lonen bij duurdere teelten duurdere systemen voor de watervoorziening. Precisielandbouw kan daarbij van dienst zijn. Waterschappen willen dat boeren bewuster met het water omgaan, mogelijk efficiënter en zuiniger. Water vasthouden in het gebied, in oppervlakkige wateropslag en ondergronds en het terugbrengen van het gezuiverde effluent uit de honderden rioolwaterzuiveringsinstallaties die Nederland kent behoren tot de opties om ervoor te zorgen dat landbouwgrond en natuur niet verdrogen, aldus Bas Worm.