Grotere akkerbouwbedrijven bepalen grondvraag en grondprijs
Gekeken naar de jaren 2013 tot en met 2017 waren het alleen de groepen grootste akkerbouwbedrijven die gemiddeld een positief economisch bedrijfsresultaat realiseerden. Per bedrijf investeren deze groepen veel meer in grond dan de overige groepen. Hierdoor zijn zij bepalend in de vraag naar en prijs voor grond. De gemiddelde jaarlijkse bruto-investeringen van de akkerbouwbedrijven zijn ruim 90.000 euro, waarvan 30 procent in grond (inclusief investeringen in de grond en erfpachtrecht). Alleen de groep grootste bedrijven heeft substantieel in grond geïnvesteerd, met een jaarlijkse investering van 232.000 euro.
Grondschaarste
De gemiddelde bedrijfsomvang van de akkerbouw groeit gestaag. In de grondgebonden landbouw is schaalvergroting vanwege grondschaarste moeilijker te realiseren dan in intensievere sectoren als glastuinbouw en intensieve veehouderij. De schaalvergroting in de akkerbouw was in de periode 2010 tot en met 2018 volgens de onderzoekers dan ook bescheiden.
De groep grootste akkerbouwbedrijven haalt een bovengemiddeld inkomen uit zijn bedrijf. Alleen deze groep realiseert een marktconforme beloning voor de inzet van eigen arbeid en kapitaal, ofwel een positief nettobedrijfsresultaat, concluderen Silvis en Voskuilen. Het schaalgrootte-effect komt vooral naar voren in lagere berekende kosten van arbeid en vermogen per hectare bij een toenemende omvang: de arbeidsinzet in uren per hectare is lager, waardoor de arbeid efficiënter wordt ingezet. Op alle akkerbouwbedrijven wordt 80 procent van de arbeid geleverd door de ondernemer(s) en andere onbetaalde arbeidskrachten, tegen 58 procent op de groep grootste bedrijven.
Aantal bedrijven met 10 procent gedaald
Het aantal akkerbouwbedrijven is tussen de jaren 2010 en 2018 met 10 procent gedaald tot 10.800. Deze afname is voor een groot deel veroorzaakt door wijziging van de registratie in 2016, waardoor een deel van de kleinere bedrijven niet meer is geregistreerd. Het aantal grotere bedrijven is in deze periode ruim verdubbeld tot bijna 800. De gemiddelde bedrijfsgrootte is in de periode 2010 en 2018 licht gestegen: van 38,5 naar 41,5 hectare per bedrijf.
