Prijsvorming uien onderdeel ACM onderzoek

Op verzoek van de Minister van LNV gaat de Autoriteit Consument & Markt (ACM) de prijsvorming in de voedselketen monitoren. De monitor laat straks per schakel zien welke prijs ondernemingen betalen voor inkoop van een product en wat hun verkoopprijs is. Ook gaat de monitor de verschillen in prijsopbouw beschrijven tussen een aantal regulier geteelde producten en duurzame varianten daarvan. In eerste instantie legt de ACM zes agrarische producten onder de loep: uien, witte kool/zuurkool, tomaten, peren, melk en varkensvlees. Volgens de ACM een dwarsdoorsnede van agrarische producten die in Nederland worden geproduceerd en geconsumeerd. Behalve naar de prijsvorming bekijkt de monitor ook de ontwikkelingen op de agrarische markten. Wageningen Economic Research gaat voor de ACM de data verzamelen. De monitor wordt ten minste twee jaar uitgevoerd. Halverwege 2020 publiceert de ACM de eerste rapportage.

Informatie

De monitor kijkt naar zowel de in- als de verkoopprijs in iedere schakel van de voedselketen. Concreet gaat het bijvoorbeeld om vragen als: Hoeveel betaalt een verpakker van uien voor een kilo uien van de boer? Is er een verschil met een duurzaam geteelde ui? Hoeveel rekent hij voor het verpakken en voor hoeveel verkoopt hij bijvoorbeeld de verpakte uien verder aan een tussenhandelaar? Zo wordt duidelijk hoe de euro die de consument uitgeeft aan voedsel, wordt verdeeld over de verschillende schakels. Ook wordt gekeken naar mechanismen achter de prijsvorming, zodat de verschillen tussen bijvoorbeeld ondernemingen, productvarianten en seizoenen beter verklaard zullen kunnen worden.

Te weinig invloed

Veel boeren en tuinders vinden dat ze weinig invloed hebben op de prijs die ze kunnen vragen voor hun producten. Sommige producenten geven aan dat de eisen op het gebied van dierenwelzijn en duurzaamheid worden verhoogd zonder dat daar passende opbrengsten tegenover staan. Minister Schouten van LNV, wil de positie van de boer in de voedselketen versterken en ervoor zorgen dat boeren en tuinders niets in de weg staat om te verduurzamen. Bovendien zijn er Europese wetgevingsinitiatieven gericht op het versterken van de positie van boeren. Zo heeft het Europees Parlement ingestemd met maatregelen die oneerlijke handelspraktijken in de agrarische sector moeten verhinderen. Het ministerie van LNV gaat deze verordening omzetten in Nederlandse wetgeving. In het wetsvoorstel staat dat de ACM gaat toezien op het verbod op oneerlijke handelspraktijken.

Minder dan 25 procent

Het is niet het eerste agrarisch prijsvormingsonderzoek. In 2009 en 2014 werden soortgelijke onderzoeken door LEI Wageningen UR in samenwerking met de Universiteit van Utrecht in opdracht van de ACM uitgevoerd. In 2014 bleek dat bij onbewerkte producten, zoals uien en aardappels, de supermarkt een brutomarge had van 68 procent. Ook werd gesignaleerd dat een relatief klein deel (minder dan 25 procent) van de consumenteneuro terecht komt bij de akkerbouwer (graan en uien). In december 2014 stelde de toenmalige staatssecretaris van Economische Zaken S. Dijksma over dit prijsvormingsonderzoek, dat er geen sprake zou zijn dat bepaalde schakels in de ketens onevenredig veel winst boekten. Volgens de staatssecretaris kwamen de resultaten van het onderzoek uit 2014 in grote mate overeen met die uit het onderzoek van 2009.