Column: Henk Nienhuis: Boerenacties 1974 versus 2019
Ook De Groot van D66 gaf met zijn uitspraken nét het zetje die boeren nodig hadden. Ook toen wilden sommige actievoerders nog dagen doorgaan met harde acties. Wij waren daar zeer op tegen. We hadden begrip, publiciteit én politieke steun in de Tweede Kamer. Ik was als de dood dat het zo weer weg zou vloeien. Aan de orde was een duidelijk eisenpakket en zover mogelijk komen in de onderhandelingen.
Een massaal protest met 80.000 boeren en tuinders
Ook toen mochten we maar met een paar trekkers en een paar honderd boeren wandelen van het Malieveld naar het Binnenhof, waar we met een kleine delegatie naar binnen mochten. Onze boerenorganisaties deden niet mee. Wel wilden ze later de resultaten claimen. Door de massale deelname van 80.000 boeren en tuinders, met trekkers en werktuigen verliepen de blokkades uitermate beheerst. Met een eindresultaat van 10 procent prijsverhoging voor alle aangesloten EEG-landen. We hielden de positieve publiciteit nog jaren vast. Daarom zou ik ook nu vervolgacties afraden. Ga eerst eens onderhandelen over een goed eisenpakket voor alle sectoren.
Tijdens de boerenacties op vrijdag 2 augustus 1974 stonden er naar schatting 80.000 boeren en tuinders met materieel op wegen, bruggen, tunnels en grensovergangen. Alles stond potdicht, het verkeer stond van ‘s morgens tien tot ‘s middags vier uur stil. We hadden die dag geen enkel verkeersongeluk in Nederland. Het was een goed voorbereide spontane actie. Er was een comité van zes personen een vertegenwoordiging van 28 actiecomités.
De dag vooraf hadden we een instructieavond. Eén van de instructies was noodzakelijk verkeer zo soepel mogelijk door te laten. Ik kan me nog een trouwstoet, ziekenvervoer en veetransport herinneren. Een advies was ook zo vriendelijk mogelijk te blijven en begrip tonen voor overlast en de situatie van anderen. Duidelijk werd ook afgesproken om om tien uur te beginnen en om vier uur ‘s middags te stoppen. Alle wegen en doorgangen werden weer vrij gemaakt.
De actie van nu is goed en nodig
Tot onze eigen verbazing hadden we het publiek mee en was er begrip voor de positie van Nederlandse boeren en tuinders. Ook goed voor ons agrariërs, want we hadden een ander begrip voor ogen en tussen de oren.
Onze boerenvoormannen van NLTO zinde de situatie van geen kant. Zij waren de grip op boeren kwijt en zo gehecht aan hun positie en status. Het werd me toen ook heel duidelijk dat ze zichzelf belangrijker vonden dan belangenbehartiging van boeren en tuinders. De NLTO organiseerde een tegenactie in het voetbalstadion Galgenwaard in Utrecht. Ik was er vreselijk op tegen, een beetje bang zelfs. 30.000 boze boeren opsluiten in een stadion was vragen om chaos. Onverantwoord, dat is toen duidelijk in de media uitgesproken. Maar de tuinders waren voor, wilden ook meedoen en onze voorzitter Klaas Olieman was een tuinder en kreeg spreekrecht. Chaos werd het, dat bleek toen onze toenmalige minister van landbouw Van der Stee aan het woord kwam. Eigenlijk kwam hij helemaal niet aan het woord. De situatie werd uiterst explosief.
De actie van nu is goed en nodig, vooral ook voor onszelf. Veel boeren denken dat we niet meer meetellen, dat de vervuiling van luchtvaart, havens en industrie maar weer op boeren wordt afgewenteld. Wij moeten wéér verminderen. Maar de populariteit van boeren valt erg mee, zo blijkt uit reacties van burgers. Ook de media schrijven al anders over landbouw, vooral genuanceerder en doordachter.
We moeten deze positiviteit vasthouden
We moeten deze positiviteit vasthouden. Daarom moeten de acties ook niet op eenzelfde manier doorgaan. Ga door met een goed doordacht en onderbouwd eisenpakket voor de korte, maar vooral voor de langere termijn voor alle sectoren. De nadruk moet nu liggen op onderhandelen en resultaat boeken.
