Hoe versterk je het immuunsysteem van planten?

Wederzijdse afhankelijkheid

Planten hebben het niet altijd even makkelijk. Niet alleen hebben ze te maken met allerlei vormen van abiotische stress, zoals droogte, hitte en wateroverlast maar ook worden ze blootgesteld aan aanvallen van allerlei ziekteverwekkers zowel boven als onder de grond, denk aan insecten en nematoden, de zogenaamde biotische stress. Het grote verschil met mens en dier is dat een plant bij een aanval niet weg kan rennen, hij zal zich op een andere manier moeten verdedigen. Hoe gaat dat in zijn werk?

Planten en insecten zijn van elkaar afhankelijk. Insecten eten planten en planten reageren daarop door het aanmaken van allerlei stoffen die het insect ervan moet weerhouden de plant kaal te vreten. Op deze wijze hebben zowel plant als dier een mate van weerstand of immuniteit opgebouwd.

Weerbaarheid van planten

De weerbaarheid die planten hebben opgebouwd berust voor een groot deel op stoffen die men secundaire metabolieten (waaronder fytoalexinen) noemt. Secundaire metabolieten zijn stoffen die de plant niet direct nodig heeft voor zijn groei, ontwikkeling of voortplanting, maar stoffen die gebruikt worden ter verdediging tegen indringers. Fytoalexinen zijn plantaardige afweerstoffen die de plant beschermen tegen schimmels, virussen, bacteriën, UV-licht en insecten.

Het zijn juist deze stoffen die zorgen dat kruiden en groenten zo gezond zijn. Wanneer maakt een plant deze fytoalexinen aan? Pas als het nodig is! Stel een insect eet van een plant of een schimmel en dringt de plant binnen, wat gebeurt er dan? De plantencel gaat over tot actie. Meestal leidt dit tot ‘geprogrammeerde celdood’, waardoor het voor bijvoorbeeld een schimmel niet meer mogelijk is om de cel binnen te dringen en voedingsstoffen op te nemen. In het geval van vraat maakt de plant stoffen aan om de vraat te stoppen.

Het zal duidelijk zijn dat een plant zonder de nodige bescherming niet of slecht in staat is zich te verdedigen tegen indringers van welke aard dan ook. Tenzij de plant hulp krijgt van gewasbeschermingsmiddelen. Deze middelen zijn vaak een snelle oplossing tegen aanvallen gebleken en er zijn momenten dat men misschien niet anders kan dan het toepassen van deze middelen.

Zoektocht Pireco

Hierop is het hele systeem van land- en tuinbouw gebaseerd. Het probleem is echter dat dit systeem onder druk staat. Veel chemische gewasbeschermingsmiddelen zijn niet langer toegestaan en het aantal keren dat je middelen nog toe mag passen loopt terug. We zullen moeten kijken naar andere manieren om het immuunsysteem van plant en bodem op te bouwen. Dit is vanaf het prille begin, nu meer dan 35 jaar geleden, de zoektocht geweest van Pireco. Het doel van Pireco komt dan ook tot uiting in de volgende omschrijving van onze missie. ‘Het ondersteunen en optimaliseren van het natuurlijk herstellend vermogen van de bodem en de plant’. Hierbij maken we gebruik van mengsels van de extracten van planten. Het toedienen van deze mengsels aan bodem en gewas stimuleert het immuunsysteem van de plant.

Benieuwd hoe het immuunsysteem van de plant zich verder ontwikkeld? Lees deel II van dit artikel.