Wyno Zwanenburg: Boer en burger

Het zijn roerige tijden in en rond de landbouw. Aangewakkerd door de stalbezetting en de stikstofcrisis komen allerlei jarenlang opgekropte spanningen, problemen en sentimenten in de landbouwsector los. En waar eerst sprake was van begrip, respect en medeleven vanuit het overgrote deel van de Nederlandse samenleving voor de boeren dreigt dat nu om te slaan in onbegrip en een ronduit negatieve houding. Het lijntje tussen trots zijn en dit laten zien en arrogantie is, en blijft, erg dun. Zeker in een behoudende samenleving als de Nederlandse. Men houdt i Nederland niet van mensen die zichzelf op de borst kloppen en zichzelf belangrijk vinden. Het mantra is hier nog steeds: 'doe maar gewoon… '

Feitelijk is het zo dat dé boer maar ook dé burger in de huidige samenleving niet bestaat. We zijn allemaal individuen met onze eigen voorkeuren en onze eigen specifieke situatie. Bij boeren zijn de verschillen en belangen zelfs binnen één sector al immens en divers. Wel of niet grondgebonden, bio, regio, etc. En bij burgers is dit evenzo het geval. Een enorme diversiteit op tal van vlakken zoals inkomen, stad/platteland, levensstijl, overtuiging, enzovoort. Het is een illusie om te denken dat we iedereen ooit op één lijn krijgen. Mensen maken op basis van hun eigen situatie hun eigen individuele afwegingen.

Complicerende factor hierbij is dat mensen als individu nogal inconsequent zijn. Zo zijn er vele, vaak mondige, gezondheidsbewuste burgers die erg kritisch zijn op voeding met betrekking tot voedselveiligheid en de wijze van produceren. Maar dezelfde mensen vinden het geen enkel probleem om af en toe dingen te doen die hier totaal haaks op staan. Zo vinden ze het geen probleem om wiet, pilletjes of andere geestverruimende poedertjes te nuttigen waarvan ze weten dat dit hun gezondheid schaadt. Om over de bijeffecten van de productiewijze van deze middelen maar te zwijgen. En ook bij het zetten van een tattoo, waarbij ze chemische inkt in hun lichaam laten spuiten, maken ze blijkbaar een andere afweging met betrekking tot de effecten op hun gezondheid dan bij voeding. En zo is dat ook het geval op tal van andere leefstijlvlakken, zoals het veelvuldig gebruik van kleding, make up, Botox (kun je een koe mee doodspuiten!) etcetera. Men meet te pas en te onpas met twee maten voor zichzelf. Genoemde zaken gaan vrijwel allemaal voor het kortetermijneffect, de positieve emotie van betreffende individu.

En dan wordt het interessant. Want dat betekent dat men dus schijnbaar, zeker op korte termijn, gevoelig blijkt voor positieve emotionele prikkels. Dat verklaart ook het succes van de acties waarbij voedsel wordt uitgedeeld of boeren diensten verlenen. Omgekeerd is het dus ook zo dat een negatieve ervaring direct terugslaat op hun houding. Als iemand direct zelf hinder en/of schade aan een actie ondervindt is men er meteen klaar mee. De positieve acties kunnen juist worden gebruikt om de bredere en meer ingewikkelde boodschap één op één over te brengen naar degenen die daarvoor openstaan. Het feit dat men iemand persoonlijk ontmoet en spreekt geeft ook een positieve beleving. Voor het creëren van een blijvende gunfactor voor de boer bij de burger zal dit ook veel meer en vaker dienen te gebeuren. Maar dan nog is er geen enkele garantie voor een bevredigende uitkomst.

De keerzijde is dat als je niks doet je zeker weet dat andere partijen en organisaties met een eigen politieke agenda diezelfde burger wel eens gaan vertellen hoe het allemaal volgens hen zit. En dan zijn we nog verder van huis. Om dan nog maar te zwijgen over de complexe politieke situatie waarbij iedere politieke partij ook worstelt met diezelfde inconsequente burger cq. kiezer….

Wyno Zwanenburg

Zwanenburg Consultancy