Column: Menko van Zwol: De boer en de supermarkt
Eind jaren 80 is mijn vader begonnen met het kleinverpakken en uitventen van aardappelen aan huis. In 2009 heb ik het bedrijf van mijn ouders overgenomen. De bezorgrondes waar mijn vader mee begon, hebben we nog steeds, al zetten we de laatste jaren wel meer af richting andere kanalen als groenteboeren en horeca. Sinds 2013 leveren we rechtstreeks aan de supermarkt, en dat aandeel groeit gestaag.
Wat ik aangaf in mijn eerste zin van deze column meen ik echt. Supermarkten worden door boeren vaak negatief neergezet, en dat vind ik onterecht. Ze zouden volgens veel boeren alleen maar aan hun eigen gewin denken. De supermarkt legt echter alleen maar in het schap wat de consument wil hebben.
Door het rechtstreekse contacten met supermarkteigenaren en groenten-chefs is mijn beeldvorming ook veranderd. De supermarkteigenaren werken heel hard om hun klanten binnen te krijgen en te houden, en personeelskosten liggen hoog. Natuurlijk zijn er marges, maar handel is nog belangrijker. Als product A, B en C naast elkaar liggen en product B verkoopt het beste, dan wordt het schap voor B groter ten koste van A en C.
Vertel hoeveel moeite je hebt gedaan om er zo’n mooi product van te maken.
Als boer is het daarom belangrijk om in gesprek te gaan over je product. Niet alleen met de eigenaar van de supermarkt, maar ook met de consument. Vertel hoeveel moeite je hebt gedaan om er zo’n mooi product van te maken. Want die mensen weten dat vaak niet meer, omdat de afstand tussen hen en de boer heel groot is geworden. Maar luister ook naar de motieven van de supermarkteigenaar. Dan leer je begrijpen waarom hij bijvoorbeeld graag aardappelen in zakjes van 2 kilo wil.
De dialoog tussen boeren en supermarkten is een belangrijke eerste stap voor een goede relatie met de uiteindelijke consument. Je eigen verhaal vertellen is belangrijk, maar luisteren is net zo belangrijk. Maar doe dat op open manier, met oprechte interesse in de keuzes van de ander. De actie van de boerin in Noord-Holland die 6.000 kilo aardappelen stortte voor het hoofdkantoor van supermarkt Deen vind ik aan de ene kant geweldig. Deen gaf aan dat de aardappelen van een bepaald ras niet meer te krijgen waren, terwijl zij haar schuur er vol mee had liggen. Haar actie heeft er toe geleid dat zowel de supermarkt als de consument nadenkt over het feit dat er buitenlandse aardappelen in het groenteschap liggen in plaats van Nederlandse. Maar tegelijkertijd zeg ik: doe het niet altijd op deze manier. Blijf in gesprek.
Ik heb niet de oplossing in handen. Maar wees creatief. Als ik vrije teler zou zijn, zou ik goede afspraken willen hebben met mijn afnemer. Ga in gesprek met je afnemer en vraag wat hij nodig heeft. Voor een goede zakelijke relatie moet je moeite doen. Maar op de langere termijn is dat wel de meest duurzame oplossing.
