‘Water vasthouden en beter verdelen om droogte tegen te gaan’

In Klimap werken waterschappen, provincies en verschillende kennisinstellingen samen. Deze partijen richten zich in eerste instantie op de hogere zandgronden. „Daar waar de droogte het hardst toeslaat”, zegt projectleider Myrjam de Graaf van de leerstoelgroep Bodem, Water en Landgebruik op de site Resource van Wageningen UR. De aanpak is volgens haar eenvoudig gezegd een kwestie van ‘je eigen broek ophouden’. „We moeten beschikbaar water zoveel mogelijk gebruiken en niet zomaar naar zee laten lopen.”

Binnen het project worden in ‘living labs’ en proeftuinen maatregelen en methodes uitgetest, nieuwe maar ook reeds beproefde methodieken. De Graaf denkt hierbij aan onderzoek naar het effect van wormen op de infiltratiecapaciteit van de bodem of het toepassen van subirrigatie. Dit is een vorm van omgekeerde drainage, waarbij de buizen die normaal dienen voor afvoer van overtollig water nu water aanvoeren.

Klimap duurt vier jaar en kost zes miljoen euro. Dat geld wordt onder meer opgebracht door twee topsectoren, waterschappen en provincies. Natuurorganisaties en andere watergebruikers denken mee als klankbord.

'Het gemiddelde voldoet niet meer'

Het waterbeheer moet structureel anders, vindt Petra Hellegers, hoogleraar Water Resource Management van de WUR. Het huidige watersysteem is te veel afgestemd op wateroverlast en te weinig op watertekort. „Het systeem gaat uit van een gemiddeld jaar. Maar dat gemiddelde voldoet niet meer. Dit is het derde droge jaar op rij. De extremen worden structureler en daar hebben we nog onvoldoende op ingespeeld.”

Ook Hellegers stelt dat in de huidige aanpak het water dat via rivieren of neerslag het land binnenkomt te snel wordt afgevoerd. „We moeten water meer bufferen en vasthouden in de haarvaten van het systeem. Dat kun je met beheer bijsturen. Dat doen we ook al. We gaan nu al beter met droogte om dan in 2018. Beter beheer vereist dat alle belanghebbenden onderling goede afwegingen maken en dat is best complex.“

Hellegers benadrukt dat boeren in Nederland niet de grootste onttrekkers zijn van water. „Dat zijn de industrie en de drinkwaterbedrijven. Boeren onttrekken wel op het moment dat de natuur het water het meest nodig heeft. We exporteren hoogwaardige gewassen en daarmee water, maar netto is Nederland een importeur van water.”