Onderzoek: bodemkwaliteit overeind te houden binnen fosfaatnormen

„De vrees dat je binnen de normen onvoldoende fosfaat en organische stof zou kunnen aanvoeren is ongegrond”, zegt Hanegraaf. „Het is wel goed om na te denken over hoe je het plaatje compleet krijgt. Ga daar voor zitten. Er valt wat te kiezen met verschillende organische en andere meststoffen.”

Vervuurt werkte aan een project rond fosfaat in aardappelen. „Op Basis van praktijkcijfers van Delphy rekende ik aan scenario’s in verschillende regio’s. Mijn onderzoeksvraag was of de combinatie van bouwplan en bemesting voldoende fosfaat kan brengen voor de teelt van het gewas, het op peil brengen van de fosfaattoestanden en of dat ook kan bij de nieuwe indicatoren en het nieuwe advies waar we mee moeten rekenen.”

Ze rekende met de beschikbare fosfaat in de bodem en de fosfaattoestand, die bepalen wat de aanvoer mag zijn. In de wetgeving worden het P-CaCl₂-getal en P-Al-getal gehanteerd. De fosfaattoestand wordt in de bodemanalyse aangegeven met P-Al en het direct voor de plant beschikbare fosfaat met P-CaCl₂. Vervuurt gebruikte twintig voorbeeldbedrijven verspreid over het land om te rekenen in een modelstudie.

Balans

De overheid streeft naar terugdringen van de fosfaattoestand in fosfaatrijke bodems en dat brengt met zich mee dat op die bodems de fosfaatbalans tijdens de teelt naar beneden moet. Bij een lagere fosfaatgift zal een fosfaatrijke bodem een nieuwe balans vinden en daar stabiliseren. Vervuurt: „Wij verwachten toch dat bedrijven met een krappere gebruiksnorm voldoende organische stof kunnen blijven aanvoeren.”

Om die organische stofaanvoer voldoende hoog te houden zal een bedrijf met krappe normen meer moeten puzzelen en kiezen voor mestsoorten die ten opzichte van de fosfaataanvoer veel organische stof meebrengen. Daarbij zal de teler niet voor de goedkoopste maar voor de betere oplossing moeten kiezen. Vervuurt: „Dat is wat Delphy de telers dan ook adviseert.”

Volgens Hanegraaf kan de teler streven naar maatregelen die het plantbeschikbare fosfaat voldoende hoog houden, zoals een goede pH-waarde (zuurgraad). Zij denkt dat het belangrijk is aandacht te geven aan de effecten van verlaging van de P-gift of juist de verhoging bij lage fosfaattoestand. „We doen hier veldonderzoek naar op grasland in Lelystad en Zegveld en op bouwland in Lelystad, Marknesse en Wijster. Daaruit blijkt dat organische stofgehalten niet dalen bij evenwichtsfosfaatbemesting. Het totaalplaatje tussen bodemkwaliteit en gewasopbrengst moet kloppen.”

Hogere opbrengsten dragen bij aan meer gewasresten en achterblijvende wortelmassa in de bodem. De onderzoeksresultaten bevestigen volgens Hanegraaf dat de bodemkwaliteit op peil blijft bij evenwichtsfosfaatbemesting. „Minder fosfaat geven leidt niet automatisch tot minder organische stof in de bodem. Er is keuze in organische meststoffen en bodemverbeteraars. Doe daar iets mee en maak een rekensommetje onder de kerstboom hoe je het beste voor de bodem zorgt.”