Peperdure anti zout drainage kan toch renderen

Dat blijkt uit de resultaten van het onderzoeksproject spaarwater, uitgevoerd door het bureau Acaciawater, dat in de periode 2013-2018 heeft plaatsgevonden. Er is behoefte aan extra onderzoek en vooral praktijkcijfers om gedetailleerder antwoord te kunnen geven op vragen over optredende zoutschades in combinatie met neerslagreeksen uit het verleden en in de toekomst. De uitkomsten van het recent verschenen Interreg North Sea region rapport SalFar die de schade in de Groningse aardappelteelt op ruim 1000 Euro per hectare per jaar berekent, onderstreept het belang van een zo nauwkeurig mogelijke schade inschatting. Dat zegt Zoet Zout Knooppunt kennismakelaar regio Noord Peter Prins.

Kosten baten analyse

Het ontbreekt aan voldoende praktijkcijfers van zoutschade, omdat het overlapt met droogteschade. Literatuur over schadedrempels per gewas is gebaseerd op irrigatiewater van bovenaf, terwijl de zoutschade in de wortelzone bepalend is. Daarom berekenden de onderzoekers van Acaciawater en SarFar de schade van verzilting bij verschillende akkerbouwgewassen die in Noord-Nederland veel worden geteeld modelmatig.

Antiverziltingsdrainage is ongeveer 1000 Euro per hectare duurder in aanleg dan traditionele drainage, zegt Prins. Kosten-baten analyse maakt duidelijk dat deze extra investering van 1000 Euro per hectare in veel gevallen gedekt wordt door de baten (vermeden zoutschade en betere vochtvoorziening). Maar de kosten baten analyse is op kleigrond wel veel gunstiger dan op zandgrond.

Tussendrainage werkt averechts

Door anti-verziltingsdrainage wordt water in de winter vastgehouden als het kan en afgevoerd als het moet. Het uitstroomniveau van de drainage in het perceel kan, eventueel automatisch, per seizoen worden bepaald of door de gebruiker van het perceel zelf direct worden ingesteld, al naar gelang de behoefte. In de huidige landbouwpraktijk wordt nieuwe (traditionele) drainage meestal tussen de oude drainagebuizen gelegd, als deze aan vervanging toe zijn. ‘Tussendraineren’ resulteert daardoor juist in een sterke afname van de zoetwatervoorraad en daarmee de zoetwater lensdikte in het perceel. Een afname van de lensdikte leidt vervolgens tot een toename van de verzilting in het perceel en zoutbelasting naar de sloot.

Zoutschade beter leren herkennen

Zoutschade zo nauwkeurig mogelijk onderscheiden van droogteschade kun je als teler zelf bewerkstelligen door zo nauwkeurig mogelijk gewasschade te signaleren (achterblijvende groei en bladvergeling), gericht zout metingen te doen aan oppervlakte- en drainagewater en grondanalyse uit te laten voeren. Provincies en waterschappen beschikken ook over gedetailleerde verziltingsrisico kaarten. Verzilting treedt niet alleen op langs de kustlijn maar kan door kwelwerking ook tientallen kilometers landinwaarts voor ( grote) schade zorgen. Aanleg van anti verziltingsdrainage wordt door sommige waterschappen gesubsidieerd.