Online bodemscan laat teler en adviseur anders denken

Steeds meer telers zijn zich bewust van het belang van een gezonde bodem voor een duurzame en rendabele teelt. Daarom besteedt Agrifirm veel aandacht aan onderzoek en advies hiervoor, zegt Thea van Beers, bodemexpert en onderzoeker bij Agrifirm. “Pakweg 20 jaar geleden kon je relatief gemakkelijk bijsturen met een extra bemesting of bespuiting. Dat is echter veranderd. Het pakketje gereedschap om achteraf te corrigeren wordt steeds kleiner. Het wordt daarom steeds belangrijker om ervoor te zorgen dat het in de basis goed zit.”

Die basis is de bodem, met een complex evenwicht van chemische, fysische en biologische processen. De chemie zorgt voor de beschikbaarheid van de nutriënten in de bodem. Fysische eigenschappen maken de grond op tijd bekwaam en beter bestand tegen droogte en wateroverlast. De bodembiologie zorgt voor weerbaarheid tegen ziekten en plagen.

Online instrument

“Wat we willen bereiken is dat zowel telers als onze adviseurs op een andere manier gaan denken”, zegt Van Beers. “Dat betekent dat ze niet alleen kijken naar de opbrengst van dit seizoen of het oplossen van een teelt-technisch probleem. We willen een geïntegreerde benadering, die rekening houdt met de verschillende aspecten van bodemkwaliteit.” Om dat te ondersteunen hebben de bodemspecialisten van Agrifirm een online bodemscan ontwikkeld, vertelt Van Beers. “Dit jaar gaan we een pilot doen om de bruikbaarheid te toetsen bij onze telers.”

De scan bestaat uit twee delen. Het eerste bevat vragen over algemene aspecten van bodemkwaliteit, variërend van het voorkomen van plassen op het land tot aan de uitslagen van bemestings- en aaltjesonderzoek. Hiermee kan elke teler zelf een analyse maken van de bodemkwaliteit en bepalen op welke onderdelen mogelijkheden voor verbetering liggen. Op basis daarvan biedt Agrifirm een vervolg met meer verdiepende vragen gericht op de chemische, biologische of fysische aspecten van de bodem. Het eerste deel van de scan staat online. Het tweede deel voert de teler uit samen met een adviseur van Agrifirm. “Met de uitkomsten dragen we mogelijkheden aan om te werken aan de geconstateerde verbeterpunten.”

30 jaar

“Onze bodemscan helpt telers op een gestructureerde manier te werken aan de versterking van de bodemkwaliteit”, stelt Van Beers. Werken aan een betere bodemkwaliteit past in de visie van Agrifirm, namelijk dat duurzame oplossingen een bijdrage leveren aan een verantwoorde voedselketen voor toekomstige generaties. “Waar we naar toe willen is grond die vandaag geschikt is voor een rendabele teelt van gewassen en dat over 30 jaar nog steeds is.“

Bodemleven meten bij pootaardappelbedrijf Kamp Agro

De bodemscan van Agrifirm is gebaseerd op een uitgebreide kennis van de bodem. Die komt van zowel wetenschappelijk onderzoek als praktijkervaring. Waar nodig voert Agrifirm ook zelf samen met telers onderzoek uit. Een voorbeeld daarvan is het project op het akkerbouwbedrijf Kamp Agro, van de broers Joachim en Laurent Kamp en Joachims zonen Jasper en Martijn Kamp. Deze telers pasten in het afgelopen jaar inundatie toe op een van hun percelen, als oplossing voor een lastig probleem met aaltjes. De vraag is wat doet het onderwater zetten van het land met het bodemleven?

Het akkerbouwbedrijf, met twee locaties in de Noordoostpolder, omvat 90 ha pootaardappelen en 30 ha uien. Die teelt vindt deels plaats op hun eigen 100 ha grond, deels op land dat ze huren of ruilen voor de vruchtwisseling.

De telers hebben een intensief bouwplan. Op hun eigen grond werken ze met een rotatie van 1 op 3. “Bodemgezondheid is voor ons heel belangrijk”, zegt Joachim. We besteden er veel aandacht aan, door bijvoorbeeld gericht vaste mest, compost en groenbemesters in te zetten. We hebben de grond goed op orde, alleen op één perceel lukt het niet om de aaltjes eronder te houden. “

De akkerbouwer ziet dit als het gevolg van het verbod op chemische grondontsmetting dat sinds 2010 geldt. In overleg met Agrifirm heeft hij afgelopen jaar inundatie toegepast. Daarmee worden grondgebonden ziekten en plagen bestreden door het land langere tijd onder water te zetten.

Samen met Agrifirm onderzoekt Kamp de impact van de maatregel. Ze meten naast het effect op de aaltjesbesmetting ook de gevolgen voor het overige bodemleven. Ze maken gebruik van een innovatieve manier om het bodemleven te meten, via onderzoeksbureau Bioclear Earth, een spin-off van de Rijksuniversiteit Groningen. Dat is mogelijk dankzij het Agrifirm Coöperatiefonds, voor de ondersteuning van projecten die bijdragen aan de toekomstbestendigheid van de sector.

Joachim Kamp hoopt dat het project hem handvatten geeft voor het herstellen en verbeteren van de bodemgezondheid. De beheersing van aaltjes is voor zijn bedrijf cruciaal, want hij wil graag vasthouden aan zijn intensieve bouwplan. “We zouden graag een extensiever bouwplan aanhouden, met meer granen of andere rustgewassen. Maar dat kunnen we ons niet veroorloven. Grond is gewoon een duur productiemiddel en we hebben veel geïnvesteerd in pootaardappelen. Daarom hebben we teelten nodig met een hoog rendement per hectare.”