Koolstofboeren aan het woord: 'Akkerbouwer kent zijn grond, niet de beleidsmakers'

Hij zei dat na een opmerking over Shell, die door de rechter gedwongen wordt om de CO2-uitstoot te halveren.Tijdens de bijeenkomst werd duidelijk dat de bij het driejarige Europese Interreg-project betrokken bedrijven, beleidsmakers, ZLTO en koolstofboeren nog veel vragen zijn. De hoeveelheid CO2 in de atmosfeer neemt jaarlijks toe met 4,3 miljard ton. Een jaarlijkse toename van 0,4 procent koolstof in de bodem kan de CO2 toename verminderen of zelfs stoppen. Er ligt dus een belangrijke taak voor de boer om de klimaatcrisis te bestrijden.

Boeren moeten dan wel (gedeeltelijk) anders gaan werken om meer koolstof in de bodem vast te leggen en het organische stof (OS) gehalte te verhogen. Onder meer groenbemesters planten, minder of niet ploegen, agroforestry en gewasrotatie. Daarom begon in september 2018 het interregionaal Carbon Farming project, waarbij Zeeland betrokken is. Het project wil maatregelen die boeren kunnen nemen meten en gegevens delen om zo verdienmodellen te vinden die de extra werkzaamheden compenseren.

Keukenboer wil leren van boeren

Burgercoöperatie Zeeuwind ging als eerste een samenwerking aan met boeren uit de omgeving van windpark Krammer. Een deel van de opbrengst van dit park gaat naar de boeren, die CO2 in de bodem opslaan. In maart dit jaar volgde keukengroep DKG (Bruynzeel & Keller). Commercieel directeur Bart Meeuwsen legt uit dat ze zelf niet klimaatneutraal kunnen werken, ondanks dat ze 8000 zonnepanelen op hun dak hebben liggen en hun wagenpark elektrisch rijdt. „We verbruiken te veel energie en compenseerden dat voorheen door bomen te planten in India en in Kibale Forest in Oeganda, maar we willen dit liever met Nederlandse boeren oplossen. Als je niet begint met iets, dank kun je ook niks leren.”

Akkerbouwer en perenteler Kees de Jager uit Rilland is een van de koolstofboeren van DKG. Hij vindt het belangrijk dat de consument ziet dat het probleem lokaal wordt opgelost. „Ik erger me als ik in de winkel peren zie liggen uit het buitenland, terwijl wij een overschot hebben. Wat ik gedaan heb is onderzaai van graszaad in vlas en maar een keer in de twee jaar grondbewerking. Het moet gek zijn voor oudere boeren om niet meer te ploegen maar direct te zaaien. Dat mislukt ook wel eens. Maar de landbouw heeft kennis van de grond, niet de beleidsmakers. Het moet niet zo zijn dat de politiek bepaalt hoe wij het gaan doen."

Niet-kerend

Akkerbouwer André Slootmaker uit Nieuwerkerk (Schouwen-Duiveland) houdt wel van experimenteren. Hij was heel bewust bezig om het organische stof gehalte van zijn grond te verbeteren, maar het ontbrak hem aan kennis. In 2020 begon hij officieel als koolstofboer. Hij werkt niet-kerend en zaait veel groenbemesters hetgeen goed is voor de vruchtbaarheid. Net als De Jager waakt hij ervoor dat het geen verplichting moet worden voor de boer. „Er moet een goed plan zijn en een goede verdienste.”

Tekst loopt verder onder de foto

Akkerbouwer en vicevoorzitter van de ZLTO-afdeling Tholen, Jan de Wilde uit Sint-Maartensdijk, luistert tijdens het veldbezoek aandachtig naar wat projectleider Bodem en Teelt bij Louis Bolk Instituut, Marianne Hoogmoed, vertelt over de NDICEA stikstofplanner. Het computerprogramma geeft inzicht in de stikstof- en organische stof huishouding van een boerenbedrijf.

Niet bang zijn

De Wilde vertelt dat hij het heeft gedownload, maar dat het programma hem niet past. „Ik werk niet-kerend. Ik ploeg niet maar zaai wel groenbemesters. Vanaf het begin ben ik betrokken bij carbon farming, omdat ik wil leren. Je moet ook niet bang zijn, al kan een beslissing foute gevolgen opleveren die niet in één seizoen te herstellen zijn. Daar draai je financieel zelf voor op. Ik spuit nu 10 hectare onkruidbestrijder in een uur en heb de schoffelbak aan de kant gezet. Als ik die weer zou gebruiken op zes meter dan doe ik vijf uur over die 10 hectare. Vier uur meer werk, maar geen aanschaf chemie. Ik moet er eens voor gaan zitten hoe ik het werk het beste kan doen.”

Wat Pieter van Geel, voorzitter Klimaattafel Landbouw en Landgebruik, tijdens de paneldiscussie zei kreeg veel bijval: „Een boer kan een dak vol zonnepanelen hebben, extra bomen geplant hebben en voldoen aan alle maatregelen, dan telt tóch alleen maar zijn wijze van mestverwerking.” Hij vindt het met carbon farming nog niet meevallen om resultaat te boeken. „Er ontbreekt nog veel kennis.”

15 juni om 20.00 uur is tijdens een online watch party de film over carbon farming te zien.