Rechtbank: Drenthe moet grondiger onderzoek doen naar effecten lelieteelt nabij Natura 2000 gebied

De zaak richt zich specifiek op het Natura 2000-gebied Holteringerveld (DR). De milieuorganisatie heeft de provincie in 2018 gevraagd handhavend op te treden tegen lelieteelt in het gebied en specifiek één teler te laten stoppen met de voorbereidingen voor de teelt nabij het Holtingerveld. Volgens Milieudefensie gaat lelieteelt gepaard met grondwateronttrekking, drainage, beregening en ‘een excessief gebruik van bestrijdingsmiddelen’. De lelieteelt valt volgens deze organisatie daarom niet onder bestaand (agrarisch) gebruik: er zou sprake zijn van een project waarvoor een vergunningplicht geldt op grond van de Wet natuurbescherming.

'Te weinig vooronderzoek gedaan'

De rechter oordeelt dat de provincie te weinig vooronderzoek heeft laten uitvoeren naar de gevolgen van de lelieteelt in het Holtingerveld, met name voor de grondwaterstand en het middelengebruik. Zo heeft de provincie niet beoordeeld of en zo ja wat de cumulatieve effecten zijn van de aanleg van de drainage in het Natura 2000-gebied. Drenthe heeft alleen gekeken naar de effecten van het ene perceel, terwijl onderzocht had moeten worden wat de gevolgen zijn van alle soortgelijke projecten in de omgeving.

Op het gebied van middelengebruik is in het vooronderzoek van de provincie gekeken naar de effecten op 250 meter afstand van het perceel. De rechter vindt deze afstand arbitrair, omdat uit het Onderzoek Bestrijdingsmiddelen en Omwonenden (OBO) is gebleken dat ook nog op 500 meter afstand zijn aangetroffen. De provincie beriep zich op de Ctgb-beoordeling van de betreffende middelen. Ook dit vond de rechter onvoldoende om er van uit te kunnen gaan dat er in dit specifieke geval geen significant effect op de natuur is.

Handhavingsverzoek opnieuw beoordelen

Daarnaast heeft de rechter de provincie opgelegd het handhavingsverzoek van Milieudefensie uit 2018 opnieuw te beoordelen. Drenthe heeft volgens de rechtbank niet afdoende gereageerd op dit verzoek om nadere toetsing van de lelieteelt bij Holtingerveld. De provincie moet de ingediende bezwaren opnieuw beoordelen.

Als uit deze nieuwe onderzoeken naar voren komt dat er wel degelijk significante effecten zijn voor het Natura 2000-gebied moet de lelieteler een vergunning aanvragen in het kader van de Wet Natuurbescherming. Dan wordt opnieuw bekeken hoe groot de effecten op de natuur zijn. Als deze binnen de kaders van de wet vallen, blijft het nog steeds mogelijk om lelies te telen in dit gebied, zegt persrechter Leentje Willems-Keekstra van de rechtbank Noord-Nederland.

Geen algehele vergunningsplicht

De betreffende lelieteler was, zo vermeldt de uitspraak, al begonnen met de voorbereiding van de teelt. In principe kan hij hiermee doorgaan, want in deze rechtszaak stond dit onderwerp niet ter discussie. Maar mocht later blijken dat er een vergunning nodig is en dat uit het vervolgonderzoek blijkt dat de effecten voor de natuur te groot zijn, komt er een verbod. De financiële gevolgen hiervan zijn dan voor zijn rekening, aldus de persrechter. Een algehele vergunningsplicht in het Natura 2000-gebied voor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, zoals Milieudefensie stelt, is niet aan de orde, benadrukt zij.

Provincie Drenthe is in beraad of hoger beroep wordt ingesteld tegen deze uitspraak. Hoger beroep bij de Raad van State is mogelijk tot zes weken na de uitspraak.