Zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn: rustgewas verplicht
Langs kwetsbare wateren geldt onder het ontwerp-actieprogramma een bemestingsvrije bufferstrook van vijf meter. Dit moet de belasting van het oppervlaktewater met nutriënten verminderen
Tevens wordt in regio’s met zand- en lössgrond per 2023 de inzaai van vanggewassen op uiterlijk 1 oktober op 60 procent van het areaal verplicht. Met ingang van 2027 zal inzaai van vanggewassen op uiterlijk 1 oktober na het hoofdgewas op alle percelen verplicht worden.
Waterkwaliteit verbeteren
Deze voorgestelde maatregelen, die minister Carola Schouten van LNV vandaag naar de Tweede Kamer stuurde, moeten ervoor zorgen dat de grond- en oppervlaktewaterkwaliteit in Nederland verder verbeterd. De zevende actieprogramma nitraatrichtlijn geldt voor de periode van 2022 tot en met 2025.
Uitgangspunt voor het zevende actieprogramma is dat het op termijn leidt tot het behalen van de benodigde reductie van nutriëntenbelasting vanuit de landbouw op grondwater en voldoende bijdraagt aan de benodigde reductie van oppervlaktewaterbelasting vanuit de landbouw.
De maatregelen beogen dat de nitraatconcentratie in geheel Nederland onder de 50 mg/l komt in het bovenste grondwater, eutrofiëring van het oppervlaktewater wordt tegengegaan en bronnen voor de productie van drinkwater worden beschermd. De maatregelen dragen bovendien bij aan het voldoen aan de doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW), schrijft Schouten in de Kamerbrief.
Verruiming stromest
In het ontwerp zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn is ook een verruiming van de mogelijkheden voor toepassing van strorijke stalmest en organische stofrijke meststoffen voorgesteld, zowel in periode als in hoeveelheid.
Hiermee wordt het toepassen van organische stofrijke meststoffen vereenvoudigd, wat aansluit bij de behoefte om meer organische stof in de bodem te brengen en tevens positief bijdraagt aan de weidevogelstand.
Aanvullend op de generieke verplichting voor rustgewassen komt er een gebiedsspecifieke aanpak in gebieden waar de kwaliteit van grondwater of oppervlaktewater in sterke mate nog niet voldoet aan gestelde normen. De insteek is een gezamenlijk gebiedsproces van Rijk, provincies, waterschappen en diverse sectorpartijen, zoveel mogelijk laten aansluiten op al lopende gebiedsprocessen zoals het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW).
Milieueffectrapportage
Het is nog niet duidelijk wat de economische gevolgen van de voorgestelde maatregelen zijn. Wageningen Economic Research voert op dit moment een economische impact analyse uit. Deze wordt eind oktober naar de Tweede Kamer gestuurd.
Een milieueffectrapportage (MER) uitgevoerd door Wageningen Enviromental Research laat zien dat een gebiedsgemiddelde nitraatconcentratie onder de 50 mg/liter in het zuidelijk zandgebied mogelijk nipt te behalen wanneer ingrijpende regulerende maatregelen worden genomen. Enkele maatregelen hierbij bijvoorbeeld het korten op de stikstofgebruiksnorm bij een intensief bouwplan en de aanleg van bufferstroken van 3 meter op elk perceel. Voor lössgrond worden de normen dat niet gehaald.
Sterke regionale verschillen
Berekeningen door de Commissie Deskundigen Meststoffenwet (CDM) laten zien dat door één op drie rustgewassen te telen en een vanggewas te zaaien vóór 1 oktober na alle hoofdgewassen, de nitraatnorm van 50 mg nitraat per liter waarschijnlijk gemiddeld bereikt kan worden in de zand- en lössregio’s, aldus de minister in de Kamerbrief. Onder de open teelten (alle gewassen exclusief gras, snijmaïs en overig ruwvoer) lijkt de nitraatconcentratie voor zand- en lössgronden gemiddeld te komen op 52 mg/liter onder zuidelijk zand tot 41 mg/liter onder löss. De gebiedsgemiddelde concentratie als gevolg van alle gewassen en teelten zal dan lager liggen.
Voor wat betreft de oppervlaktewaterkwaliteit laat de MER zien dat de effectiviteit van maatregelen sterk regionaal verschilt.
Sinds vandaag ligt het ontwerp zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn ter inzage voor consultaties. Dat betekent dat belanghebbende zienswijzen kunnen inleveren. De definitieve samenstelling van het zevende actieprogramma vindt later dit jaar plaats.
