Pootgoedfraude vanaf 2023 wereldwijd opsporen via de satelliet
Vorig jaar juni werden de handtekeningen gezet onder een contract tussen beide organisaties om een toets te ontwikkelen die op de hele wereld aardappelrassen moet herkennen via zogeheten remote sensing technologie. Binnen dit project is gestart met vijf rassen, geteeld in de Noordoostpolder. Er is gekozen voor deze locatie omdat in deze polder veel aardappelen van veel verschillende rassen worden geteeld. Het haalbaarheidsonderzoek naar rasherkenning in deze vijf rassen ziet er veelbelovend uit, zegt Guido Mangnus van Geo4A in het Engelstalige tijdschrift Seedworld. De resultaten hadden een nauwkeurigheid van meer dan 75 procent.
Er zijn echter nog veel vragen te beantwoorden voor er een praktijkrijp handhavingsinstrument op tafel ligt, zegt Geert Staring, directeur van Breeders Trust. „Wat als twee rassen genetisch verwant zijn: Kunnen de detectietechnieken die twee varianten van elkaar scheiden? Wat is de invloed van de grondsoort of het weer op de uitslagen? En hoe zit het met de juridische status van de verkregen informatie; kan die in een eventuele rechtszaak worden gezien als legaal verkregen bewijs? Op al deze vragen hopen we dit jaar een antwoord te krijgen.”
Algoritme
Voor de methodiek worden data aangekocht of opgevraagd bij diverse wereldwijde partijen, met het programma van Geo4A worden deze gegevens vervolgens geanalyseerd. „Het was al mogelijk om suikerbieten van aardappelen te onderscheiden, of pootgoed van consumptieaardappelen. Dat kun je bijvoorbeeld zien aan pootafstanden of oogsttijdstippen, en daar kun je een algoritme op los laten. Nu gaan we een stap verder, namelijk het herkennen van aardappelrassen.”
Tekst gaat verder onder de afbeelding
Volgens Staring heeft ieder ras zijn eigen vingerafdruk. „Daarvan hebben wij er nu vijf in beeld. Wij kunnen bijvoorbeeld nu al in het geteste gebied met bijna 100 procent zekerheid zeggen: dat is een Fontane. Het aantal rassen gaan we dit jaar uitbreiden, zodat we straks in principe overal ter wereld kunnen inzoomen om te zien of een bepaalde vingerafdruk van een aardappelras ergens voorkomt.”
Big Brother is watching us? Nee, zo moet je het niet zien, meent Staring. Hij vergelijkt het met een snelheidscontrole op de snelweg. „Ook daarmee word je alleen in beeld gebracht als je je niet aan de regels houdt.” De controle gebeurt steekproefsgewijs. Hij verwacht dat hier een preventieve werking van uit gaat. „ Als ik op de snelweg weet dat ergens gecontroleerd wordt, houd ik me het gehele traject aan de snelheid, zo werkt het nu eenmaal. Dat geldt ook voor onze nieuwe techniek. Dit is één van onze instrumenten om de handhaving vorm te geven. Het is wel meteen de meest spectaculaire.”
Pakkans in Nederland al groot
De proeven zijn weliswaar in Nederlandse aardappelen gedaan, maar Staring acht de kans niet groot dat de techniek hier veel toegevoegde waarde heeft. „Hier is de pakkans al groot; we hebben een goed controlesysteem met de aangifte van pootgoed en de veldkeuringen voor de ATR-teelt. Als we het alleen voor Nederland hadden moeten doen, hadden we zeker niet zo’n grote investering gedaan. Dat wil echter niet zeggen dat we het in Nederland niet gaan inzetten.” Hij verwacht meer verschil te kunnen maken in bijvoorbeeld Oost-Europese landen en in delen van Azië of Afrika. „Het gaat vooral om landen waar de handhaving niet goed op orde is.”
Staring verwacht de nieuwe techniek vanaf 2023 in de praktijk in te kunnen zetten. Als het programma eenmaal in de praktijk draait, kan Breeders Trust data ophalen die teruggaan tot 2017. Naast de aardappelwereld hebben ook de graszaad- en groentezaadveredelaars al interesse getoond voor deze techniek. En dat verbaast Staring niet. „Veredelaars hebben het recht om te weten wat er met hun rassen gebeurt. Daarnaast zijn royalty’s voor hen een belangrijke bron van inkomsten, inkomsten die ze door fraude mislopen.”
