NAV: ‘Deelname GLB loont nauwelijks meer voor akkerbouwers’

‘Er vindt een verschuiving plaats van geld richting melkveehouderij, de inkomens gaan vooral in de akkerbouw en vollegrondsgroenteteelt drastisch naar beneden, de voedselproductie neemt af, de schaalvergroting komt in een versnelling, de eiwittransitie mislukt en in het algemeen zal plantaardige productie afnemen. Dat is de prijs die betaald wordt voor het compenseren van melkveehouders in veenweidegebieden en rondom N2000-gebieden’, stelt de NAV.

Schouten informeerde onlangs de Kamer middels een brief over de voortgang van het nieuwe GLB.

Stikstof- en veenweideproblematiek

‘Kort samengevat komt het erop neer dat voor de akkerbouw als voorwaarden voor pijler 1 gaan gelden: een 3 meter brede bufferstrook zonder bemesting of gewasbescherming langs watergangen, gewasrotatie (nog nader in te vullen), minimaal 4 procent van het areaal niet-productief houden (bij meer dan 7 procent niet-productief is een vergoeding mogelijk, maar de minister wil vanggewassen niet mee laten tellen). Daarbij is er 25 procent van het geld voor pijler 1 beschikbaar voor de ecoregelingen. Dit zal gaan via een puntensysteem en een cafetariamodel’, schrijft de NAV.

‘Tegelijkertijd vindt er een grote verschuiving (in 2023 15 procent, later meer) plaats van pijler 1 naar pijler 2, wat grotendeels wordt besteed aan de stikstofproblematiek rondom N2000-gebieden en peilverhoging in de veenweidegebieden vanwege klimaat.’ De NAV ziet dit als onrechtvaardig en vindt dat de betaling voor de veenweide- en stikstofproblematiek niet door andere boeren moet worden betaald, maar vanuit de Rijksbegroting. Volgens de NAV betalen nu akkerbouwers hiervoor grotendeels de prijs, terwijl zij ‘part noch deel hebben aan de veenweide- en stikstofproblematiek’.

Negeren

De NAV vindt dat in de plannen van Schouten de oorzaken van de problemen in de landbouw ‘vakkundig worden genegeerd’. Volgens de NAV worden boeren gedwongen tot verduurzaming, terwijl de consument daartoe niet wordt gedwongen. ‘We houden de grenzen gewoon open voor minder duurzaam geteelde, goedkopere producten. De overheden blijven kortdurende pachtcontracten aanbieden zonder te begrijpen dat dat niet uitnodigt tot duurzaam bodembeheer. Er is geen markt- en prijsbeleid en daardoor zijn de prijzen en marges laag, wat de minder gewenste schaalvergroting in de hand werkt’, aldus de NAV.

De plannen die Schouten presenteert, vergoten deze problemen alleen maar, is de vakbond van mening. ‘Hoe lager het inkomen, hoe sneller de schaalvergroting. Hoe lager het inkomen, hoe minder ruimte voor verduurzaming.’ De Nederlandse Akkerbouw Vakbond concludeert dat het voor akkerbouwers nauwelijks meer loont om deel te nemen aan het GLB. ‘De minister zal dan als reactie de gewenste verandering in regelgeving vastleggen, zoals nu bij het 7e NAP met de teeltvrije zones dreigt te gebeuren. Daardoor zal het verdwijnen van de akkerbouw nog sneller gaan in Nederland. Dat druist dan rechtstreeks in tegen de maatschappelijke en politieke wensen voor een verschuiving naar meer plantaardige productie en maakt ook een bijdrage aan de biobased economie onwaarschijnlijk.’

De NAV heeft tevens in een brief aan de minister vragen gesteld over haar plannen voor de invulling van het nieuwe GLB. De volledige reactie van de NAV en de vragen die zij heeft gesteld aan demissionair minister Carola Schouten, zijn hier te raadplegen.