ACM bevestigt: Consument wil niet meer betalen voor duurzame producten

Dat is de conclusie van Centerdata, dat in opdracht van de Autoriteit Consument & Markt, ACM, onderzoek heeft gedaan naar de betalingsbereidheid van consumenten voor duurzamere producten.

De onderzoekers onderscheiden wel een kleine groep milieubewuste en weinig prijskritische consumenten die juist wel aanzienlijk meer wil betalen voor duurzame producten. Deze consumenten zijn vaker hoog opgeleid, vrouw en ouder.

Het rapport is gevoegd bij de AgroNutrimonitor, waarin ACM de prijsvorming in de keten inzichtelijk maakt. De marktautoriteit concludeert dat het aandeel van de biologische sector weliswaar groeit, maar nog steeds klein blijft. Biologische boeren zijn ook niet altijd winstgevender; in vier van de zeven sectoren die de ACM nader heeft bekeken, is de nettomarge voor gangbare boeren hoger dan voor biologische boeren, en voor twee sectoren waren geen data beschikbaar.

„Het omschakelen van gangbaar naar biologisch wordt vaak niet als economisch aantrekkelijk gezien“, concludeert de autoriteit dan ook. „En de groep producenten die wel omschakelt, doet dat sterk vanuit andere drijfveren.”

Meer vraag uit buitenland nodig

In een begeleidende brief stelt de ACM dat de weigering van consumenten om meer te betalen de grootste belemmering is voor verdere verduurzaming van de sector. Maar zelfs al zou de Nederlandse consument meer willen betalen, dan zal dat niet genoeg zijn omdat een groot deel van de landbouwproductie wordt geëxporteerd. „Er is dus ook vanuit het buitenland meer vraag naar duurzame producten nodig.“

Om de binnenlandse vraag naar duurzame producten te stimuleren, stelt de ACM voor om het prijsverschil met gangbare producten te verkleinen, met subsidies of lagere belastingen voor duurzame producten, en hogere BTW voor gangbare producten.

Nederlandse duurzaamheidskeurmerken zouden ook in het buitenland kunnen worden gepromoot, om de vraag daar ook te stimuleren. Maar als al deze stimuleringen niet snel genoeg werken om de vraag naar duurzame producten te laten groeien, waarschuwt de ACM, zal toch ook de productie moeten worden verkleind.

Beleid is voor volgend kabinet

In een reactie zegt minister Schouten vooral in te zetten op het vergroten van de vraag, en ziet daar een rol in voor de Nederlandse supermarkten. „Ik spreek met hen over de rol die zij kunnen vervullen in het verduurzamen van het aanbod en het verhogen van het marktaandeel van duurzame producten“, schrijft ze. Voor stimulering van de buitenlandse vraag rekent ze op de Farm to Fork-strategie van de Europese Commissie.

Over het terugschroeven van de Nederlandse productie is ze minder enthousiast. „Afhankelijk van de ingezette maatregel en het flankerend beleid kan het het verdienvermogen van agrarische ondernemers verslechteren“, stelt ze. Zij zet de conclusies van de ACM niet om in beleid. Dat is volgens haar 'voor een volgend kabinet'.