Gaan Schouten en Brussel akkoord met alternatief nitraat maatwerkplan?

De onderhandelingen spitsen zich hierop toe, laat LTO-woordvoerder Wytse Sonnema weten. Dinsdag presenteerden de gezamenlijke partijen LTO Nederland, NAJK, NAV, BO Akkerbouw, POV, NZO, Rabobank en Cumela in een webinar de stand van zaken in het dossier over het zevende Actieprogramma Nitraat.

Het alternatieve sectorplan werd opgesteld nadat demissionair LNV-minister Carola Schouten voorstellen voor het zevende Actieprogramma Nitraat bekendmaakte. Daarop kwamen de sectoren fel in verzet. Maar liefst 3.700 mensen dienden de internetconsultatie in. De sector diende begin november een eigen aanpak in. De minister reageerde daarop positief, al gaf ze wel aan dat het plan nog niet ver genoeg is ontwikkeld om mee te kunnen nemen. Afgelopen week werd duidelijk dat de verplichte rotatie met rustgewassen alleen voor zandgronden gaan gelden en voor klei- en veengronden van tafel is.

Nitraat daadwerkelijk meten

De sectorpartijen kunnen totaal niet leven met de generieke benadering. ‘Onhaalbaar, ontwrichtend en onbetaalbaar’, noemde LTO het. Om te voorkomen dat de sectorpartijen tegen elkaar worden uitgespeeld, werken ze gezamenlijk aan een maatwerk-aanpak. Dit houdt in grote lijnen in dat akkerbouwers en veehouders kunnen kiezen uit een bedrijfsspecifieke benadering waarbij de nitraatgehaltes in het water daadwerkelijk worden gemeten. Als voorbeeld werd verwezen naar België, waar dit al jarenlang praktijk is.

Ondernemers die dit niet willen, zouden de keuze moeten houden om de generieke normen van de overheid op te volgen. Dit zou per 1 januari 2023 in moeten gaan. De sectorpartijen gaven tijdens de uitzending geen gedetailleerde invulling van de maatwerk-aanpak. Hierover wordt nog onderhandeld. Eén van de beschikbare tools is landelijke uitrol van het Brabantse Bedrijfsbodemwaterplan (BBWP).

Nog veel pijnpunten

Zoals het Actieprogramma er nu voor ligt komt het er voor de akkerbouw in grote lijnen op neer dat de problematiek zich toespitst op bufferstroken, vroege teelten en de (zuidoostelijke) zandgronden waar de meeste overschrijdingen van de waterkwaliteit als gevolg van landbouwactiviteiten worden gemeten. Ook de verplichte rustgewassen die vanaf 1 oktober gezaaid moeten zijn, is de sector een doorn in het oog.

Voor de teelt van zetmeelaardappelen, suikerbieten en andere (soms meerjarige) wintergewassen wordt waarschijnlijk een uitzondering gemaakt op de regel dat vanggewassen voor 1 oktober moeten zijn ingezaaid. Sowieso gaat de Commissie Deskundigen Meststoffenbeleid (CDM) jaarlijks advies uitbrengen over de verplichte inzaaidatum van vanggewassen.

Maar de voorgestelde 2 tot 5 meter brede bufferstroken langs watergangen blijven nog steeds pijnpunten, evenals de voorgestelde 60 procent blijvend graslandnorm in de melkveehouderij in 2023 en 70 procent blijvend graslandnorm in 2027.

Tijd dringt

De grote vraag is of het sectorplan uiteindelijk wordt geaccepteerd door de overheid. Daarvoor moet er nog wel wat gebeuren. De tijdsdruk neemt toe, aangezien Nederland voor 1 december een voorstel moet doen aan de Europese Commissie in Brussel, zodat de derogatie (extra bemestingsruimte op grasland) behouden blijft. Er vindt overleg plaats met het ministerie van LNV en Infrastructuur en Waterstaat (I&W).

Gisteren werd in de Tweede Kamer een debat gevoerd met de demissionaire minister van I& W, Barbara Visser. Daaruit komt het beeld naar voren dat het kabinet wil meedenken met de plannen van de agrarische sector over gebiedsgerichte aanpak van de waterkwaliteit, maar dat ‘Brussel wel verlangt dat al het mogelijke gedaan wordt om de waterkwaliteit te verbeteren.’