Column: Karin Bergmans-Elshof: Graan, de spil van ons bestaan?
Als je af en toe een column mag schrijven, dan wil twitter nog wel eens een dankbare bron van inspiratie zijn, dat dan weer wel. Maar zoals Eisenhower ooit al eens terecht opmerkte: “Farming looks mighty easy when your plow is a pencil and you're a thousand miles from the corn field.” De agrarische variant op: ‘de beste stuurlui staan aan wal.’
Waarom stappen al die veeboeren niet gewoon over op akkerbouw? Waarom stoppen ze nu niet eindelijk met dat verfoeide kunstmest, nu de gasprijzen zo hoog zijn? Waarom gaan niet alle akkerbouwers even extra graan zaaien? Het klinkt allemaal zo eenvoudig, vanachter je toetsenbord. Even een ander beroep kiezen. Tuurlijk. Veestapel inruilen voor wat andere machines en gáán. Maakt kennelijk niet uit of je op vruchtbare grond zit of niet. Kunstmest in de ban dan maar, dat spul is toch al slecht voor het milieu en het klimaat. Dat is echter snijden in inputs, dan krijg je dus ook lagere outputs. Of het nu is voor food, feed of fuel, dat maakt in principe niet eens zoveel uit.
Waarom stappen al die veeboeren niet gewoon over op akkerbouw?
Tarwe heeft nu eenmaal een spilfunctie qua prijs, veel afspraken voor contractteelten, zoals industriegroenten, zijn gerelateerd aan het tarwesaldo. En de graanmarkt was altijd al een zéér cyclische markt. Tarwe is niet alleen een rustgewas maar ook een opvulgewas. Allemaal graan zaaien dan maar. Niet gehinderd door enige kennis van bouwplannen, rendabiliteit, zaaizaadvoorraad, contracten en leveringsplichten van andere gewassen. Ook aardappelen en groenten blijven immers nodig.
Natuurlijk zit er hier en daar wel een kern van waarheid in. Er wordt heus wat extra gezaaid, met name door veeboeren voor het eigen vee. Maar naast tarwe is Oekraïne ook belangrijk voor de productie van zonnebloemolie en maïsveredeling; de zaaizaadproductie voor Europa. Dat laatste is niet zomaar vervangbaar. En zo staat ineens voedselzekerheid weer op de kaart.
Hier ontpolderen we lustig door en geven we vruchtbare landbouwgronden ‘terug aan de natuur’
Eindelijk en terecht. Die oproep was er vanuit onze sector natuurlijk al langer. Wel frappant dat nu vanuit GroenLinks ineens de opmerking komt, dat het bizar is dat er de laatste vier jaar in de Kamer niet gesproken is over voedselzekerheid. Nu valt dat hier wel mee, de echte problemen ontstaan momenteel in Noord-Afrika en het Midden-Oosten. Ver van ons bed. Hier ontpolderen we lustig door en geven we vruchtbare landbouwgronden als Tiengemeten en de Hedwigepolder ‘terug aan de natuur’. Ik kan me niet herinneren dat GroenLinks hier ooit tegen was.
Fatsoenlijke oplossingen komen natuurlijk niet van die 17 miljoen bondscoaches of van twitter, maar van echte experts. Er moet bijvoorbeeld nog meer ingezet worden op initiatieven tegen voedselverspilling. Kwetsbare landen moeten we hulp bieden om onafhankelijker te worden. Het is complex, alles hangt aan elkaar. Er is helaas geen eenvoudige oplossing. Ook niet met omscholing.
