Quickscan LTO: Driekwart van boeren kan gestegen kosten niet doorberekenen aan afnemer

In afwachting van het onderzoek van Wageningen Economic Research (WER) naar de kostenstijgingen waarmee boeren worden geconfronteerd, besloot LTO onder zijn eigen achterban een vooronderzoek te houden. Daaruit blijkt onder meer dat de uitgaven aan kunstmest met 75 procent zijn gestegen, de uitgaven voor energie (gas, elektriciteit en brandstof) stegen met zo’n 50 tot 60 procent. De onkosten voor veevoer zijn 34 procent gestegen. Ook gewasbeschermingsmiddelen, uitgangsmateriaal, onderhoud en onderdelen, verpakkingsmaterialen en loonwerk zijn duurder, blijkt uit de quickscan. De individuele impact kan afhankelijk van de contracten fors hoger zijn, voegt LTO daar aan toe. „In sommige gevallen worden ondernemers geconfronteerd met wel een verdubbeling of meer van de grondstoffenkosten.”

'Boeren zijn prijsnemer'

Driekwart van boeren die meededen aan de quickscan geeft aan de kosten niet door te kunnen berekenen aan zijn afnemers. Sterker nog, in sommige gevallen wentelen afnemers hun gestegen kosten juist af op de boeren en tuinders, die dan dus nog minder voor hun product krijgen dan eerst. Slechts 3 procent van de boeren en tuinders lukt het om de kostenstijgingen grotendeels of volledig (75 procent of meer) door te berekenen. Hun inkomen staat ernstig onder druk, terwijl de ruimte al zeer beperkt is. „Boeren en tuinders zijn immers prijsnemer: ze hebben weinig invloed op de prijs die ze voor hun product krijgen.”

LTO roept afnemers op om de prijs die de boer of tuinder krijgt te indexeren en waar nodig contracten open te breken. De Franse overheid kondigde vorige week een vergelijkbare aanpak aan als speerpunt om de landbouw- en voedselproductie naar de toekomst toe veilig te stellen. Dit ‘weerbaarheidsplan’ voor de agrarische sector, het zogenoemde ‘Plan de résilience’, bevat plannen voor de korte en de middellange termijn.

Opbreken van prijsafspraken in de keten

In dit plan pleit de regering onder meer voor het openbreken van prijsafspraken in de keten. Verder moet er een plan worden uitgewerkt om de bemesting voor de volgende campagne in het najaar van 2022 veilig te stellen. Om de productie van plantaardige eiwitten op te voeren, zou Frankrijk met name braakliggende gronden willen inzaaien. Ook pleit Frankrijk voor een verdere beperking van de import van agrarische producten.

LTO roept de ketenpartners op om hun verantwoordelijkheid te nemen. „De crisissituatie waar we nu in zitten vraagt om actie. Naar goed Frans voorbeeld moet de keten zich nu niet verschuilen achter juridische afspraken van toen de wereld er nog anders uitzag”, zegt voorzitter Sjaak van der Tak van LTO Nederland.