'Telers huiverig maar bloembollenreststroom bruikbaar'

Restafval uit de bollenteelt bestaat uit pellen, bladafval en zieke bollen. Vooral die laatste categorie zorgt voor huiver bij de bollentelers als het compost ervan betreft. Is dat wel geschikt of sleep je zo ziekten het veld in? Steenwijk legde op de themadag van het Actieplan Bodem&Water Flevoland uit dat op de juiste manier verwerkte compost vrij van ziekte was na het warme composteringsproces. „Ook bij gebruik van grof materiaal waren alle ziektes dood. In de praktijk maakten we het fijner en mengden het met andere compost.”

Het onderzoek werd gedaan in de teelten tulp en hyacint. Soms leverde het geven van de compost een wat grovere sortering op in de hyacinten en in tulpenras Parade. „Het leverde gezonde planten op. De grotere bolmaat is gewenst, want dan is de prijs beter. Het belangrijkste is dat we geen levende ziektes erin aantroffen en geen hogere ziektegraad in de veldjes. Composteren, mits goed uitgevoerd, is veilig.”

Fruitonderstammen

Volgens Hans Smeets van Smeets Agroconsultancy is compost bij uitstek een stabiele bron van voedingstoffen. „Er zitten mineralen in en die komen ‘slow release’ vrij. In Flevoland proberen we samen met composteerder Van Iersel met luxe compostsoorten turf te vervangen in de teelt van vruchtbomenonderstammen. Het is een kleine teelt, maar wel het grootste productiegebied van Nederland en Europa.”

Smeets vertelt dat bij deze toepassing bacteriën voor goed beschikbaarheid van fosfaat zorgen. Nadeel is nog dat de pH van het ‘groeimedium’ niet gelijk is aan die in de turf, die gewoonlijk in deze toepassing gebruikt wordt. Daarom werken onderzoek en teelt nog aan verbetering van de turfvervanger. Omdat veengebieden steeds meer de beschermde status van natuurgebied krijgen, willen overheid, telers en afnemers graag turfvrij worden in de komende jaren.

De weerstand bij telers tegen compost heeft ook te maken met de vervuiling die er wel in aangetroffen werd. Telers troffen plasticresten, glas en metaal in compost aan. Om ze te overtuigen dat goede compost dit niet heeft, nam het project telers mee naar een kwaliteitscomposteerder in Wijhe.

Uitgerijpte compost

Smeets verwacht dat de beschikbaarheid van veel elementen in compost bij zal dragen aan de kwaliteit van landbouwproducten. „Je kunt de uitgerijpte compost ook mengen met sporenelementen. Ik denk dat de planten minder gevoelig worden voor schadelijke organismen, als ze van alle elementen voorzien zijn.” Het bodemleven maakt de voedingselementen vrij uit de compost. Smeets merkt op dat vanaf volgend jaar een kleiner deel van de compost mee gaat tellen voor de fosfaatboekhouding, slechts een kwart (nu de helft).

Chiel Blok is teler van vruchtbomenonderstammen in Luttelgeest. Zijn bedrijf Fairplant is specialist op dit gebied. „Het is de kunst wortels te kweken aan de onderstammen in de turf of de compost. Bladcompost werkt beter dan bladbokashi, maar het oude turfmengsel is tot nu toe het beste. Als we wisten waar het verschil aan lag, dan zouden we verder zijn. Compost gemaakt van blad is wel schoon materiaal.”