Liveblog boerenprotest (gesloten): Kemp kijkt terug op geslaagde 'generale repetitie', Officieel programma afgelopen, terrein loopt langzaam leeg

16:45 Kemp noemt protest generale repetitie en voorspelt meer acties

Initiatiefnemer Bart Kemp, voorzitter van Agractie, heeft met het protest maar één doel voor ogen: de KDW moet uit de stikstofwet. Kemp spreekt over verdere protesten tot dit doel bereikt is. Samen optrekken door de agrarische belangenbehartigers is daar erg belangrijk voor. Of dat in de vorm is van een vernieuwd Landbouwcollectief zegt Kemp niet toe. Met het oog op de KDW uit de stikstofwet halen, staat de Nederlandse boeren morgen een minstens net zo belangrijke dag te wachten. Dan vindt er gedurende de hele dag een stikstofdebat plaats in de Tweede Kamer. Ook dat debat is op deze website te volgen in een nieuwe blog.

16:20 Inmiddels kunnen de trekkers ook het terrein gaan verlaten

15:55 Terrein loopt langzaam leeg, pastor sluit programma af

Verslaggevers van Agrio ter plaatse zien dat het terrein langzaam begint leeg te lopen nu de meeste sprekers geweest zijn. Reden voor vertrek is waarschijnlijk de hitte. Zo’n 30 mensen zijn door de aanwezige vrijwilligers van het Rode Kruis behandeld omdat ze zijn flauwgevallen. Ook wordt er gewaarschuwd voor enorme verkeersdrukte met name op de A1. De organisatie schat dat er zo’n 60.000 bezoekers en 20.000 trekkers naar Stroe zijn gekomen.

Pastor Jack Steeghs komt tot slot aan het woord: „Zo komen wij er niet. Daarom zeg ik, boeren zijn niet kwetsbaar. Boeren worden kwetsbaar gemaakt. Het werken en leven van boeren wordt cultureel niet op waarde geschat. Veel wordt beoordeeld zonder zich de verdiepen in de gedachten van de ander. Veranderingen zijn van alle tijden. We mogen nooit vergeten dat het om mensen gaat, die zich staande moeten houden in de veranderingen.”

15:45 Sfeerimpressie: Enkele foto‘s op en rond het podium van het boerenprotest

15:40 Van den Oever (FDF): „Er moet een nieuwe wind gaan waaien”

Voorzitter van Farmers Defence Force (FDF) Mark van den Oever wil met zijn toespraak het laten donderen in Stroe. „Wie zegt dat boeren kapot gemaakt worden door dit beleid kan helemaal niks meer goed doen volgens Den Haag. Op het kaartje staat niks over de industrie, alleen over maatregelen voor de landbouw, ik zeg dat is toch discriminatie van onze hele beroepsgroep. Dat doet pijn of niet.”

„Demonstreren is geen gunst maar een recht. Politie en overheden moeten ervoor zorgen dat het protest in goede banen geleid wordt. Gaat onze overheid niet over alle grenzen heen met dit beleid gebaseerd op leugens en bedrog? Hebben wij de afgelopen 20 jaar niet genoeg gereduceerd? Zijn andere sectoren niet een keer aan de beurt? We moeten teruggrijpen op coöperaties met mensen die hart voor de zaak hebben. Er moet een nieuwe wind gaan waaien. We hebben boeren nodig op bestuurderstoelen. Ga jezelf afvragen wat kan ik doen. Inzet en commitment is gevraagd. We zijn er nog lang niet. Hier staan we dan, ongeslagen, ongebroken en met recht rug. Met de kop in de wind. Den Haag is bang voor jullie, maar jullie zijn niet bang voor Den Haag of wel?”

15:30 Videoboodschap van Pieter Omtzigt (Lijst Omtzigt)

Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt spreekt de boeren via een videoboodschap vanuit Den Haag toe:

„Het gaat me aan het hart wat er dreigt te gebeuren met de Nederlandse landbouw. De natuur moet beter worden, maar of dat gebeurd met de plannen van het kabinet is de vraag. We krijgen een kaart voorgeschoteld die al veranderd is sinds de coalitie er over gesproken heeft. Daarmee onderschat het kabinet de impact die het heeft op jullie en op jullie bedrijven. Als de verkeerde kleur daar staat, kan de bank nu al opbellen. We moeten integraal kijken naar het natuurbeleid. Dat bestaat niet in zijn geheel uit stikstof, zoals nu doet voorkomen. We moeten goed kijken hoe we dat binnen een gebied kunnen oplossen.”

„De regering mag er rekening mee houden dat we grote aantallen boeren nu al zien stoppen. De plannen ga ik heel zorgvuldig doen. Dat bent u van mij gewend. Ik begrijp op dit moment niet goed wat de plannen nu inhouden. Ik wil graag langskomen op jullie bedrijven, en om tafel met u gaan. De reden dat ik er vandaag niet ben is dat er ook een debat is over de toekomst van toeslagen. En u weet, als ik me eenmaal in een dossier heb vastgebeten, geef ik dat niet zomaar op omdat er ook wat anders te doen is. Ik heb de kaart opgevraagd om erachter te komen wat er nu precies veranderd is. Ik hoor jullie noodkreet. Een noodkreet van mijn kant. Ik houd het gesprek gaande, ik hoop dat u ook met de mensen met wie u het totaal niet eens bent het gesprek gaande houdt. Zo doen we het in Nederland en zo vinden wij een weg uit de stikstofcrisis.”

15:20 Van Keimpema (FDF): „Wij staan hier niet alleen met boeren maar we staan hier met het platteland.”

Sieta van Keimpema, voorzitter Dutch Dairymen Board en secretaris van Farmers Defence Force: „Onze bedrijven, ons vee, ons land. Dat geven wij nooit op. Daarom zijn we hier voor het eerst maar niet voor het laatst. Wij keren Den Haag de rug toe en wij zullen actie voeren tot die domme stikstofwet van tafel is. Niemand van die opgeklopte Haagse bluf kan het beleid volhouden als ik zie hoeveel mensen hier zijn. Paternotte van D66 zou ons een lesje rechtstaat geven.”

„In een rechtstaat gelden de regels van de wet en niet van de trekker. Dat zei een man van een partij die niets uit de handen van een vrouw kan houden, een verkrachter en een kinderlokker. D66, jullie zijn al gehalveerd en als het aan mij ligt zien we jullie nooit meer terug. Jullie gijzelen Nederland. Nederland wordt niet gegijzeld door dreigboeren of terrorboeren zoals ze ons noemen. Dat is een geuzennaam. Ik ben een terrorboer!. Rutte 1, 2, 3 en 4. Dat zijn de agressors.”

„Zij gijzelen Nederland en hebben de hele economie vast laten lopen op onhaalbare normen. Rutte 4 wil onze sector opofferen zodat er weer 130 gereden kan worden op de snelweg, Schiphol kan doorvliegen en Tata door kan gaan met het uitstoten van stikstof. Wij hebben voor Den Haag een harde boodschap. Stik er maar in! Wij zijn niet het probleem. Wij zijn de enige sector die stikstof bindt. Wij hebben de kringloop al gesloten, in tegenstelling tot de andere sectoren die alleen produceren.”

„Wij gaan de regie pakken. Wij gaan ervoor zorgen dat de wet wordt onderzocht en dat er juristen worden opgezet die weten waar ze het over hebben. Wij gaan meten, monsteren. Dan geven wij de provinciale bestuurders tot begin maart de tijd. Dan moeten ze allemaal duidelijk maken waar ze staan. Blijven de boeren, of blijven we onteigenen? En als het antwoord niet is wat wij willen, stemmen wij allemaal op een andere partij. Negeren wij de kabinetspartijen. Wij hebben de aandacht. Wij staan hier niet alleen met boeren maar we staan hier met het platteland. Wij zullen zorgen dat in de Eerste Kamer tegenwicht wordt geboden tegen de randstedelijke Tweede Kamer. Het elitaire corps dat nog nooit een plant in leven gehouden heeft. Wie vecht kan verliezen, maar wie niet vecht heeft al verloren. Vandaag is de eerste dag van ons eerste gevecht, tot Rutte 4 tot het verleden behoort. Inclusief zijn stikstofwet!”

15:04 Diverse politici uit de Tweede Kamer komen aan het woord

De aanwezige kamerleden worden naar voren geroepen. Zij krijgen om de beurt het woord om een vraag te beantwoorden.

Roelof Bisschop (SGP):

„Het stikstofplan is te veel te snel en te tekentafelachtig. Er is een kaartje ingekleurd, en als je dat later gaat bekijken vraag je je af of de tekenaars ooit op het platteland zijn geweest. Wat de overheid moet doen is samen met de sector het overleg aangaan en kijken hoe je doelen kan bereiken. Er zijn honderden initaitieven en innovaties in de sector en daar moet je naar luisteren. Werk met de sector samen.”

„Ik zie spandoeken met 'Tijd voor verkiezingen'. Ik weet niet of dat de sector helpt. Ik denk dat het bijstellen van beleid en bijsturen met steun van de provincies wel helpt. En ik weet zeker dat als de provincies en de sector de handen ineen slaan, dan laten jullie ze in Den Haag een poepie ruiken.”

Caroline van der Plas (BBB):

„Wat ik van het stikstofplan vind? Totale waanzin. In de Kamer word ik lid van de twijfelbrigade genoemd. Ik wou dat ik daar lid van was, want dan was dit plan allang van tafel. Ik ga door tot ik een ons weeg, en met mijn gewicht duurt dat heel lang. Dat kan ik heel lang volhouden.”

„We staan nu op 14 zetels in de peilingen. Toen ik in de Kamer kwam, zeiden ze: „Wat kan je nou bereiken met dat ene zeteltje?" De achterban is zich gaan roeren. Ons doel is niet om de grootste partij te worden, maar wel de partij worden dat het gezondste verstand heeft. Als we daar de andere partijen mee meekrijgen, is dat ook goed. Ze lachten me uit omdat ik voedselzekerheid aan de orde bracht, maar nu zijn ze er wel achter dat de wereldvoorraad heel kwetsbaar is. Daarvoor blijf ik strijden. Tot zolang het nodig is. Die steun vanuit de boeren, maar ook vanuit de burgers, die doet mij zo ongelooflijk goed. Met alle weerstand die ik krijg en dan die steun… daar krijg ik zoveel energie van. Daarom kan ik doorgaan!”

Wybren van Haga (BVNL):

„In de hele tweede kamer zitten drie ingenieurs. Is er een stikstofprobleem? Vraag het aan een ingenieur. Nee! Er is geen probleem. Dus de oplossing is stoppen hierin te geloven. Laten we de volgende keer naar Den Haag gaan en deze boel om zeep helpen. Weg ermee!”

Joost Eerdmans (JA21):

„Wat moeten we doen in het stemhokje? Stem deze coalitie weg. De verkiezingen gaan over de Provinciale Staten en dat gaat ook over de Eerste Kamer. Dit kabinet staat volledig onder beleid van D66. Als je daarmee wil afrekenen moet je op ons stemmen, of op een van de andere partijen op dit podium. Zo breng je Rutte in de problemen en dat is nodig.”

Edgar Mulder (PVV):

„We moeten zorgen dat dit achterlijk beleid stopt. Er is geen stikstofprobleem, er is wel een IQ-probleem in Den Haag.”

14:56 Van der Marel van stikstofkarretje en lied komen voorbij

Irene van der Marel, die samen met Henk Oonk de afgelopen maanden langs de gemeentehuizen ging, spreekt de menigte kort toe. Net zoals andere sprekers heeft Van de Marel kritiek op de KDW en de modellen die worden gebruikt voor wetgeving. Daarna volgt een eigen lied, speciaal gemaakt voor het boerenprotest van vandaag.

14:53 Linda Verriet (POV): „Alle pijlen zijn op onze bedrijven en grond gericht. Dat is niet eerlijk.”

Linda Verriet, voorzitter Producentenorganisatie Varkenshouderij:

„Aan alle kinderen die ik vandaag heb gezien: ik sta hier namens alle varkenshouders van Nederland maar voornamelijk voor onze kinderen. Zij willen boer worden en ik hoop zo dat ze hun droom kunnen waarmaken. Mijn zoon van 12 is ook meegekomen vandaag. Hij voelt zich alleen. Er zijn weinig andere kinderen met zo’n boerenhart zoals hij.

Maar vandaag zien we heel veel kinderen met een boerenhart. Tegen al die kinderen wil ik zeggen: Blijf je dromen najagen. Er is geen mooier vak dan boer zijn. Wees er trots op.
Alle mensen hier op het podium en op het veld gaan hard voor je werken zodat jullie kunnen schitteren en de beste boeren van de wereld kunnen worden. Mensen weten niet meer waar hun eten vandaan komt, ze weten niet hoe het daar komt, wie het gemaakt heeft en met hoeveel passie en zorg dat gebeurt. Jullie helpen mee thuis.”

„Jullie begrijpen dat de koeien en varkens eerst verzorgd moeten worden voor je een dagje uit kunt, en dat op vakantie gaan niet altijd lukt. Niemand zorgt zo goed voor jullie dieren als jullie ouders. En als er geen geld is voor een nieuwe keuken of een nieuwe fiets, is dat niet zo erg. Jullie zien het bedrijf groeien, nieuwe stallen gebouwd worden om de uitstoot van stikstof te verminderen. Jullie weten met hoeveel zorg producten zoals melk, vlees en eieren gemaakt worden. Jullie weten ook het verdriet en de onzekerheid omdat het nooit genoeg lijkt. Omdat investeringen ineens niets meer waard lijken. Weet dat er een andere tijd komt. Daarvoor staan we vandaag hier. Vandaag laten we heel Nederland horen dat de plannen van minister Van der Wal niet deugen.”

„Alle pijlen zijn op onze bedrijven en grond gericht. Dat is niet eerlijk. Het is goed dat er een wet is om de natuur te verbeteren en beschermen. Maar dan moet die wet ook de natuur beschermen. Dan moet er eerst gekeken worden wat er in een gebied nodig is en dat is overal anders. Er is niet één manier voor heel Nederland want de heide hier op de Veluwe heeft een andere aanpak nodig dan het bos hier in de buurt. De wet die nu op tafel ligt is niet eens nodig. Voor niemand. Den Haag heeft de wet zelf gemaakt en kunnen hem zelf veranderen maar ze kiezen ervoor dat niet te doen. Ze kiezen ervoor de wet te houden met doelen die niet haalbaar zijn. Zelfs als alle boeren weg zijn worden de doelen niet bereikt.
Ik ga dromen vannacht. Ik droom dat alle Nederlanders vanaf vandaag weten dat de plannen van het kabinet verschrikkelijk zijn voor het platteland en genoeg en gezond eten in de supermarkt. Ik ga dromen dat heel Nederland weer trots is op onze boeren. Ik ga dromen dat iedereen jullie aan gaat moedigen om de beste boeren van de wereld te worden. Lieve kinderen, jullie krijgen de kans om te gaan schitteren.”

14:47 Bart Jan Oplaat (NVP): „Ik hoop dat gezond boerenverstand bij u terugkeert.”

Bart-Jan Oplaat, de voorzitter van de Nederlandse Vakbond Pluimveehouders (NVP), is de volgende spreker. „Waarom heeft het parlement nog vertrouwen in de plannen? We willen innoveren, en extensiveren zou sommigen ook nog passen. Willen we opgekocht worden? Ik dacht het niet. We mogen innoveren, maar bij rechter wordt de RAV-norm onderuit gehaald. We mogen extensiveren, maar niet iedereen kan er iets naast doen. Daarnaast moet je dan ook door de vergunningverlening. De enige keuze die dan nog overblijft is laten uitkopen.” Tot slot roept Oplaat Van der Wal op voor een gesprek. „Ik hoop dat gezond boerenverstand bij u terugkeert.”

14:41 Oud-deelneemster Boer zoekt Vrouw spreekt de boeren toe

Boerin Bertie Steur, oud-deelneemster aan Boer zoekt Vrouw en akkerbouwster uit Renesse (ZL), spreekt de menigte toe:
„Ik zou graag een van de doelstellingen uit het doeldocument ‘Natura 2000: De Nederlandse interpretatie van de habitatrichtlijn’ willen voorlezen. ‘Haalbare en betaalbare doelstellingen formuleren die zo min mogelijk inspanningen en gevolgen voor burgers en economische sectoren met zich meebrengen. Geen disproportionele last.' Nu de praktijk. Waarom we hier staan. De gevolgen voor burgers en economische sectoren door het ingezette beleid. Meervoud. Dit reikt natuurlijk veel verder dan agrarische sectoren. Denk aan toeleveranciers, afnemers van onze producten, mechanisatiebedrijven, loonwerkers, veeartsen. Ga zo maar door. Veel bedrijvigheid van het platteland staat op het spel. Niet omdat het van Brussel gevraagd wordt, maar omdat het in Den Haag is bedacht.”

„Discussies gaan over metingen, KDW’s, en onhaalbare stikstofnormen. Zelf woon ik in zo’n gebied met onhaalbare normen. Zonder veehouders maar wel met veel toeristen. Waar 70 tot 95 procent emissie gereduceerd moet worden. Dan vraag ik mezelf af. Hoe gaan we dat doen? Er liggen als dit straks doorgaat afdwingbare doelen. Natuurorganisaties lopen zich al warm voor de gang naar de rechter. Gaat de omgeving op slot? Wordt woningbouw onmogelijk? Moeten bedrijven weg? Moeten toeristen weg of zijn ze alleen nog welkom in elektrische auto’s? Of worden de ganzen eindelijk aangepakt die een grote insleep van stikstof met zich meenemen? Voor mij als akkerbouwer zijn er ook vraagtekens. Het nieuwste modewoord is kringlooplandbouw. Maar wat gebeurd er als veehouders moeten verdwijnen en de rest grondgebonden moet worden? Wat blijft er dan voor de akkerbouw? Zonder stront, komt kringlooplandbouw niet van de grond!”

14:35 Initiatiefnemer stikstofkarretje en burgemeester Verhulst van Ede aan het woord

Henk Oonk, konijnenhouder en initiatiefnemer van het Stikstofkarretje:
„Wij staan hier vandaag om eenheid te creeëren en zolang ik lid ben van LTO en FDF heb ik geprobeerd om ze bij elkaar te krijgen. Dat is vandaag gelukt. Ik hoop dat ze nog heel lang samenwerken om deze overheid op een andere gedachte te brengen. Elke actie telt. Net zolang tot het witte vlaggetje uit de toren hangt. Het belangrijkste is dat we burgers achter ons te houden. Alleen gaat het de boeren gaat het niet lukken om het kabinet op andere gedachten te brengen.” 

De burgemeester van Ede, René Verhulst, tevens voorzitter van Foodvalley, verwelkomt iedereen in de regio Foodvalley. „Naast de boeren wordt ook de economie heel hard geraakt. Daar heb je zorgen over. We kunnen best veel, maar niet alles. Niemand wil niks doen. Met innovatie zijn we al een tijdje bezig. Luchtwassers en stalvloeren, daar zijn we al mee bezig. En daar kan nog veel meer worden uitgehaald.”

14:30 Huishoudelijk mededeling van Farmers Defence Force

Overbelasting bij de EHBO op het veld. Mark van den Oever, voorman van Farmers Defence Force roept het publiek op om veel water te drinken. Ook wordt er water uitgedeeld aan mensen die vast staan op de snelweg, laat hij weten.

14:30 „We hadden wel op wat visite gerekend, maar zoveel?”

De dochters van de eigenaar van het demonstratieterrein, Heidi en Rianne Brouwer, spreken ook de menigte toe. „We hadden wel op wat visite gerekend, maar zoveel? Enorm bedankt voor jullie steun. Natuurlijk ook waardering voor diegene die er vandaag niet zijn omdat ze zorgen voor het bedrijf. Jullie zijn toppers.

„Onze grootouders hebben vol passie dit bedrijf opgebouwd en de politiek wil het afnemen. Wij gaan sowieso niet weg, wij doen toch niks verkeerd? Als de overheid langskomt om het bedrijf op te kopen doet dat pijn. En gaat het over stikstof of over grond? Wij zijn boer, wij blijven hier boer en zijn daar super trots op.”

14:25 Spithoven (Stichting Stikstofclaim): „Boeren houd vol. De overwinning is nabij!”

Voorzitter van Stichting Stikstofclaim John Spithoven met zijn toespraak: „Halverwege de jaren 2000 heeft Nederland gekozen voor stikstof als drukfactor. Dat komt niet vanuit Brussel maar dat heeft Nederland zelf gekozen. Vervolgens stelt men doelen. Kritische depositiewaarden. Die doelen zijn een utopie en niet te halen. Er komt alleen al zoveel stikstof uit het buitenland, dat zelfs als we allemaal vertrekken, de doelen nog niet gehaald worden. De doelen zouden zogenaamd wetenschappelijk zijn vastgesteld, maar Van der Wal is zelf gaan schuiven met haar kaarten. De KDW’s moeten van tafel. Stichting Stikstoclaim is momenteel bezig met een aanval op AERIUS en we bereiden ons voor op de aansprakelijkheidsproblematiek voor de PAS-melders. We zien nu wat er achter de agenda’s van de politiek zit. Deze problemen zagen we al langer aankomen. Zo kwam Erisman jaren geleden al met een rapport waarin stond dat de veestapel met 30 procent naar beneden moet en dat er meer ruimte moet komen voor woningbouw. Dit gaat helemaal niet om stikstof. Dit gaat om onze ruimte, onze bezittingen.”

„Na drie jaar knoeien heeft dit kabinet een plan gepresenteerd. Een kleurplaatje. Wij laten ons niet intimideren. Wij laten ons niet van ons land verjagen. Onhoudbare doelen, berekend met een kreupel model, gaan wij niet overwegen. Veel verantwoordelijkheid komt de komende tijd te liggen bij de provincies en gemeenten. Boeren, pas op de winkel. Via omgevingsvisies en structuurvisies wil de politiek jullie waardeloos maken. Mijn boodschap aan de politiek, gemeentes en provincies: één keer in de vier jaar zijn er verkiezingen. Laten jullie niet verleiden want het is zo afgelopen met jullie! Boeren, houd vol. De overwinning is nabij!”

14:10 Geesje Rotgers(STAF) aan het woord

Onderzoeksjournalist Geesje Rotgers van STAF vertelt dat de juridische houdbaarheid van stikstofwetgeving altijd al gammel was. „Reparatie op reparatie werd uitgevoerd in de wetgeving waardoor die niet meer uitvoerbaar was. Veel vergunningen zijn daarom vogelvrij en dat moet je al wetgever niet willen. De aankomende wetgeving is fout omdat er voor gekozen is vergunningverlening te koppelen aan de plaatselijke stikstoftoestand. Een lokale ondernemer kan daar niet veel aan doen maar wordt er wel op afgerekend.”
Rotgers ziet ook nog wat gekke dingen in de kaarten die minister Van der Wal onlangs publiceerden. „Alle natuurgebieden hebben een hele zware bufferzone gekregen. Zulke bufferzones zorgen voor een verdubbeling van de hoeveelheid natuur. We zien ook bufferzones rond niet stikstofgevoelige gebieden waar de doelen al gehaald zijn.”

14:00 Henk Bleker: „Zolang dit plan op tafel ligt, zullen wij de drempel van het ministerie niet overstappen”

Henk Bleker, voorzitter van de Nederlandse Melkveehouders Vakbond (NMV) doet in zijn bijdrage een oproep aan minister Van der Wal van Natuur en Stikstof om de richtgevende doelen aan te passen. Bleker vind dat deze doelen niet realistisch zijn en alleen maar op een kaalslag van het platteland aansturen. „Gevoel is dat ze het platteland van ons afnemen, als deze kaalslag in de agrarische sector wordt doorgezet”, aldus Bleker.

Melkveehoudster Gertruud Portegies uit Midwoud (NH) komt vervolgens aan het woord:

„We weten niet eens of de natuur in zo’n slechte staat is. De overheden lijken het ook niet te willen weten. Dadelijk komt uit de daadwerkelijke metingen dat het allemaal wel meevalt. Dat de Nederlandse boeren de laagste belasting op de natuur per eenheid product hebben. Dat het KDW niet geschikt is om beleid om te baseren. De hoeveelheid uitstoot is de afgelopen decennia in de landbouw alleen maar afgenomen, en nu gaat het ineens slecht met de natuur?”

„Waarom staan we hier eigenlijk met de rug naar Den Haag? Moeten we dan wel harde acties voeren en alles platleggen? Nee, dat moeten we niet, denk ik. Er is nog nooit iemand beter gaan luisteren van hardere straffen en strengere maatregelen. Dat weten wij al te goed. We moeten het samen met elkaar doen. Eendracht maakt macht. We willen niet dwarsliggen om het dwarsliggen. Als nou blijkt dat dieren wel het probleem zijn, dan pakken we dat op en lossen we dat op. Zoals we dat altijd hebben gedaan. Daar hebben we Den Haag niet voor nodig. Boter doe je op je brood, niet op je hoofd.”

13:50 Programma van boerenprotest nu echt van start

Jeroen van Maanen (NMV), Jos Ubels (FDF) en Bart Kemp (Agractie) starten het programma. Ubels spreekt waardering uit voor alle boeren die aanwezig zijn. „We horen van alles. Nederland gaat er anders uitzien zeggen ze dan. Maar ik heb vandaag nog niemand gehoord die dat wil. Together we stand, divided we fall!’ Hij kan rekenen op een groot applaus vanuit het publiek.

Kemp ziet deze demonstratie als een generale repetitie. „Hierna begint het pas. Hierna begint de strijd. Niet één dag of één week, maar tot de overwinning.” Het doel is volgens Kemp duidelijk. „De KDW, kritische stikstofgrens, moet uit de stikstofwet. Zolang de KDW als basis in de stikstofwet staat kán er geen oplossing komen. Hoe moeten we dat doel bereiken? Door met alles en iedereen massaal in actie te komen en in actie te blijven tot het doel is bereikt.” Ook Kemp kan tijdens zijn speech rekenen op steun vanuit het publiek.

„De agrarische sector verdient geen kaalslag.” Dat zegt Sjaak van der Tak van LTO. „Dit beleid moet van tafel. Handen af van het platteland!” Ook van der Tak hekelt de KDW. Tot slot vindt hij dat stikstofbeleid niet van bovenaf moet worden bedacht maar met de boeren. „Dat is de weg en dat doet ertoe.” Wim Brouwer (LTO) las namens een boer een brief voor op het podium.

Henk Janknegt spreekt namens de Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV). „Ik heb nog nooit zo’n grote groep gezien en al helemaal niet toegesproken. Pluimveehouders, varkenshouders, melkveehouders, afnemers, toeleveranciers. We hebben elkaar allemaal nodig. Ik wil alle boeren oproepen om de eigen afnemers en toeleveranciers erop te wijzen dat hun voortbestaan afhangt van het voortbestaan van de boer.” Akkerbouwers over het hele land moeten volgens Janknegt bufferzones inrichten in het kader van de nitraatrichtlijn. „Een gebied dat bij elkaar opgeteld even groot is als de Noord-Oostpolder. Een gebied waar we voor gevochten hebben om droog te leggen. En dat nu zomaar afstaan? De wal gaat het schip keren. En Stroe gaat het beleid van Van der Wal keren.”

13:20 Programma van start

Het programma is geopend door dagvoorzitters Jeroen van Maanen (NMV) en Jos Ubels (FDF). Momenteel is initiatiefnemer Bart Kemp (Agractie) aan het woord. De sprekers zijn via onderstaande live stream te volgen.

13:03 Programma start om 13:15 uur

Vanaf 13:15 start het programma met sprekers op het terrein in Stroe. Diverse boerenbelangenorganisaties komen dan aan het woord.

13:00 Sfeerimpressie: Overzichtsfoto‘s terrein boerenprotest Stroe

12:45 Boswijk (CDA) wel aanwezig in Stroe

Tweede Kamerlid en landbouwwoordvoerder van het CDA Derk Boswijk is wel aanwezig op het terrein in Stroe.

12:38 Nog steeds trekkers onderweg naar Stroe

Er komen nog steeds trekkers het terrein in Stroe oprijden. Het programma, dat was uitgesteld tot half 1, is nog niet begonnen.

12:30 Sfeerimpressie

12:15 Sjaak van der Tak (LTO): ‘Er is hoop’

„Samen, tegen het Haagse dictaat, voor een vitaal platteland.’ In de drukke menigte van het protest spreekt LTO Nederland-voorzitter Sjaak van der Tak met onze verslaggevers ter plaatse. Vlak voor Van der Tak het podium betreedt en de boeren toespreekt, zegt hij dat LTO zich niet heeft laten verrassen door het beleid uit Den Haag. Hij pleit voor in gesprek blijven zolang het kan, maar dit Haagse dictaat gaat alle kaders te buiten, zegt hij. „Maar er is nog hoop. Daarom staan we hier met z'n allen.”

12:05 Programma half uur uitgesteld

Het programma van het protest begint niet om 12:00 uur maar om 12:30 uur. De organisatie heeft in overleg met de politie ervoor gekozen om het programma een half uur uit te stellen. De organisatie wil boeren die in de buurt vast staan ook de kans geven het hele programma mee te maken. Via onderstaande live stream is het programma live te volgen.

11:48 Van Campen (VVD) ook niet naar Stroe

In navolging op zijn D66 collega De Groot reist Thom van Campen, landbouwwoordvoerder en Tweede Kamerlid voor de VVD ook niet af naar Stroe. Dit laat hij zelf via Twitter weten.

11:40 Van der Plas: ‘Vertrouwen in dat deze plannen niet worden uitgevoerd’

BBB-Kamerlid Caroline van der Plas ziet de afgelopen maanden een verandering in de opstelling van partijen zoals VVD en ChristenUnie. Ook met de PVV zou Van der Plas vaker om de tafel willen zitten. Het Tweede Kamerlid heeft daardoor groeiend vertrouwen dat het 'vlekkenkaartje' niet geïmplementeerd zal worden zoals gepresenteerd. Van der Plas heeft met Joost Eerdmans van JA21 een alternatief stikstofplan gepresenteerd en heeft goede hoop dat er genoeg steun komt om minister Van der Wal terug naar de tekentafel te sturen.

11:40 Ondertussen in Stroe: Drukte neemt toe

11:30 Reactie melkveehouder uit Oxe: „Als ik een keer ga is dit het moment”

Melkveehouder Christian Muilerman uit Oxe (oud-voorzitter van OAJK) is ook vanochtend met andere boeren uit de buurt naar Stroe gereden. Muilerman vertrok vanochtend om 08:30 uur vanuit Bathmen naar het protest. Onderweg hebben ze geen problemen gehad. Normaal is hij niet zo van het protesteren, maar hij vindt dat de huidige plannen reden genoeg zijn om nu toch te gaan. „Als ik een keer ga is dit hét moment. Hoe de plannen gebracht werden is al niet goed. Er wordt een kaartje gepresenteerd waardoor iedereen in onzekerheid terecht komt. Daarbij ontstaan er heel veel vragen. Waarom is mijn boerderij die kleur en die van mijn buurman een andere? Het is niet duidelijk hoe die kaarten tot stand zijn gekomen.”

Muilerman verwacht niet dat de onzerkeheden rondom de stikstofkaarten vandaag worden weggenomen. Hij hoopt wel door nu met zijn alle te protesteren dat de boeren kunnen laten zien hoeveel boeren door de plannen geraakt worden. „En niet alleen de boeren worden geraakt ook bedrijven en de leefbaarheid van het platteland hebben last van de plannen.”

11:05 ANWB: Files concentreren zich rond Stroe, drukte elders wordt minder

Een woordvoerder van de ANWB zegt tegen de NOS dat de drukte vanwege het boerenprotest zich nu concentreert op het midden van het land. Het verkeer staat momenteel nog bijvoorbeeld vast op A1 tussen Amersfoort en Stroe. Ook vanuit Zwolle en Deventer zijn er op snelwegen nog files door langzaam rijdende trekkers onderweg naar Stroe. ANWB waarschuwt verder dat het op de provinciale wegen rond Stroe nog druk kan zijn.

11:00 Bedrijfsopvolgers protesteren voor toekomstperspectief

Mariëlle Pronk (22) uit Naarden (NH) en Marco Hilbrands (16) uit Putten (GE) zijn ook aanwezig op de actiedag. De twee beoogde bedrijfsopvolgers boeren in de buurt van Natura 2000-gebieden en de stikstofplannen van minister Van der Wal zet hun overname op de tocht.

10:50 Al honderden trekkers aanwezig

Inmiddels zijn er al honderden trekkers aanwezig in Stroe. Ook melkvee- en varkenshouder Dirk van den Brandhof en zijn zoon Erik uit Renswoude zijn in Stroe aangekomen. Ze zijn gekomen om duidelijk te maken dat de huidige plannen voor stikstof niet kunnen. „Ik ben al 35 jaar boer maar maak me ernstig zorgen over de toekomst van de volgende generatie boeren”, zegt Dirk. „Het was altijd vechten tegen de overheid maar als ik nog 60 procent extra moet krimpen, wat is er dan nog voor een toekomst?”

Zoon Erik valt hem bij. „Deze plannen zijn onacceptabel! De overheid wil onze grond hebben, maar waar gaat ons voedsel dan vandaan komen? We hebben als boeren al best veel geïnnoveerd en willen ook nog meer innoveren om stikstof te reduceren. Maar de reductiedoelen van de huidige plannen gaan te ver.” Vader Dirk doet ook nog een oproep aan de burgers: „Burgers zouden ook voor de boeren moeten opkomen want als deze plannen doorgaan komt straks al het voedsel uit het buitenland.”

10:22 ‘PVV staat wél pontificaal achter de boer’

Minder Natura 2000-gebieden of hogere stikstofnormen. Geert Wilders ziet genoeg knoppen om aan te draaien om uit de stikstofimpasse te kommen. De Partij voor de Vrijheid (PVV) heeft afgelopen jaar met hun stemgedrag in de Tweede Kamer niet laten zien altijd achter de boer te staan, maar volgens partijleider mag daar geen misverstand over bestaan. „Het kabinet wil 30 tot 40 miljard euro uitgeven om boeren uit te kopen om huizen en asielzoekerscentra te bouwen, maar besteed dat geld maar aan de mensen nu die door de inflatie hun boodschappen en benzine niet meer kunnen betalen.”

10:10 De Groot (D66) niet naar boerenprotest in Stroe

Tweede Kamerlid en landbouwwoordvoerder van D66 Tjeerd de Groot reist vandaag niet af naar Stroe. De politicus maakte dit zojuist zelf bekend op Twitter.

10:00 uur Terrein boerenprotest in Stroe loopt langzaam vol

09:50 Akkerbouwend Nederland op weg naar Stroe

Via Twitter betuigt NAV ook steun voor het boerenprotest in Stroe. Om 12:10 uur klimt penningmeester Henk Janknegt op het podium bij de demonstratie.

De akkerbouwers die niet afreizen naar Stroe, geven aan met hun hoofd en hart wel bij het protest te zijn.

09:35 Geert Wilders ook van de partij in Stroe

Tweede Kamerlid en fractievoorzitter van de PVV Geert Wilders is ook aanwezig bij het boerenprotest in Stroe. Hij staat diverse media te woord en draagt ook een kenmerkende rode zakdoek bij zich.

09:30 Aankomst eerste tractoren in Stroe

09:15 Jos Ubels kijk vooruit naar het boerenprotest in Stroe

08:45 YouTuber Donna van der Horst streamt live boerenprotest

08:30 Eerste trekkers stellen zich op in Stroe

Naast trekkers zijn ook veel bedrijven uit de agri-foodsector aanwezig in Stroe. AB Texel, Cosun, mengvoerbedrijf Fuite, ForFarmers, Agruniek Rijnvallei, De Heus zijn in ieder geval aanwezig meldt verslaggever Guus Daamen die ter plaatse is. Op het veld waar het boerenprotest plaatsvindt zijn meerdere kraampjes met ijs, friet en drinken te vinden. De slogan ‘No Farmers, No Food wordt al veel gespot op het actieterrein.

08:15 uur Trekkers op snelwegen

Op deze plekken zijn trekkers gesignaleerd:

A2 bij knooppunt Deil richting Utrecht
A2 bij Breukelen richting Utrecht
A6 bij Sint Nicolaasga richting Emmeloord
A16 bij de Drechttunnel richting Rotterdam
A27 bij de Merwedebrug richting Gorinchem
A32 bij Wolvega richting Meppel
A50 bij knooppunt Ewijk richting Apeldoorn

08:00 uur Nog rustig in Stroe

Veel steunbetuigingen voor de boeren langs de N310 vanuit het Zuiden (vanaf Arnhem) richting Stroe. Nu nog erg rustig in de buurt van Stroe.

8:00 uur: Het programma van het boerenprotest vandaag in Stroe