Belangrijk wapen tegen opslagplanten en aaltjes in zetmeelteelt
Als Optimeel-analist bij zetmeelverwerker AVEBE heeft Tom Maathuis veel kennis in huis over de diverse rassen die op proefboerderij ’t Kompas in de testveldjes liggen. Of het nu gaat om stikstofbemesting of de afzonderlijke eigenschappen, hij heeft ze allemaal paraat, blijkt tijdens de rondgang op de Zetmeeldagen. Regelmatig staat hij ook stil bij het onderwerp aaltjesresistentie en -bestrijding. Kwekers als Averis, Sloots, Mencke en ZAP/Semagri zijn voortdurend op zoek naar weerbare variëteiten, vertelt hij de bezoekers. “Het stopt voorlopig nog lang niet, want telkens duiken weer nieuwe aaltjessoorten op. Bovendien is er regelmatig sprake van resistentiedoorbraak. Een van de hoofdredenen is de nauwe teeltrotatie van één op twee en in veel gevallen ook één op één in het Veenkoloniale teeltgebied”, weet Maathuis.
Ongemerkte populatie-uitbreiding
Bij het benoemen van één op één doelt de analist uiteraard op het probleem van aardappelopslag. “Na elke oogst blijven jaarlijks zoveel knollen achter dat de planten die hier in het navolgende jaar uitgroeien ongemerkt bijdragen aan verdere populatiegroei van de alen.” Daar valt echter wat aan te doen, vertelt Maathuis. Bij een van de proefveldjes tijdens de rondgang geeft hij speciaal voor dit onderwerp het woord even aan teeltspecialist Fokke Smit van Certis Belchim. Smit legt uit dat hier in nauwe samenwerking met AVEBE binnen een driejarig project een proef met het middel Crown-MH is aangelegd. Het bevat de werkzame stof maleïne hydrazide, meestal afgekort als MH. In de teelt van tafel- en fritesaardappelen is het middel inmiddels algemeen in gebruik als kiemremmer, licht hij toe.
Juiste moment van toediening is cruciaal
Doordat deze telers Crown-MH al in de veldperiode spuiten, hebben de knollen al een kiemremmer in zich voordat ze de bewaarschuur in gaan, legt Smit vervolgens uit. Aangezien de kiemremmer voor de oogst al in de knollen zit, gaat dat dus ook op voor knollen die achterblijven op het veld. Een tweede effect van het middel is dus dat het aandeel opslagplanten in het navolgende teeltjaar aanzienlijk reduceert. En daar gaat het over in de proef met zetmeelaardappelen, vertelt de teeltspecialist. Hier is in de zetmeelrassen Altus, Festien, Saprodi, Seresta, Avarna, Axion, BMC en Supporter in het voorgaande jaar Crown-MH toegediend.
Heel belangrijk voor een goede werking is het juiste tijdstip van toediening en de weersomstandigheden, benadrukt Smit. Je hoort het middel zo’n vijf tot uiterlijk drie weken voor loofdoding te spuiten. Het gewas moet daarbij nog volop in de groei zijn wil de werkzame stof volledig in de knollen terechtkomen. Daarnaast is het van belang dat na spuiten het loof nog minimaal tien uur droog blijft. Gebeurt dat niet, dan is de opname onvoldoende.
Tot ruim negentig procent reductie
Wat het effect is van te snelle regen na toepassing kan Smit in de proefveldjes laten zien. Na behandeling van de eerste vier genoemde rassen viel binnen drie uur na spuiten een flinke regenbui. Bij de andere vier bleef het na behandeling droog. Het verschil bleek duidelijk na meting van de hoeveelheid werkzame stof in de knollen: in de te snel natgeregende veldjes hebben we een vijftig procent lager gehalte gemeten. Dan zie je dat de kleinste knolletjes alsnog gekiemd zijn en voor opslagplanten zorgen. Is de bespuiting wel geslaagd, dan kun je als zetmeelteler rekenen op een enorme reductie van het aantal opslagplanten. De mate waarin verschilt per ras, maar je mag rekenen op een reductie van zeventig tot ruim negentig procent, garandeert Smit. Hij wijst bijvoorbeeld naar een paar rijtjes met het ras BMC waarin slecht tien procent van de met Crown-MH behandelde knollen tot kieming is gekomen.
Bloemkoolachtige structuur
Smit laat ook nog zien wat het zichtbare effect is van een geslaagde werking bij enkele knollen die hij uit de rug tevoorschijn haalt. "Kijken, alle knollen waarin Crown-MH goed is opgenomen vertonen een bloemkoolachtige structuur”, laat hij de bezoekers zien. Smit drukt de zetmeeltelers op het hart om altijd de adviesdosering van elf liter per hectare toe te dienen, zoals het etiket aangeeft. “Bij lagere dosering krijg je niet het beoogde effect en kun je een bespuiting net zo goed laten”, benadrukt hij. Verder voegt hij er nog aan toe om bespuiting achterwege te laten als het te droog is rondom het optimale toepassingsmoment en de gewasgroei stilstaat. “Ook dan werkt Crown-MH onvoldoende”, weet hij uit ervaring.