Een half jaar oorlog in Oekraïne: landbouw in overlevingsstand

De indirecte verliezen voor de Oekraïense landbouw als gevolg van productiedaling, hogere productiekosten, logistieke verstoringen en lagere prijzen voor grondstoffen voor export worden geschat op 23,3 miljard dollar.

Tijdens de eerste drie maanden van de oorlog was het Oekraïense ministerie van landbouw vooral bezig met het blussen van brandjes en het aanpakken van nieuwe problemen. De laatste tijd is het meer bezig met de toekomst: de wederopbouw, hoe met de landbouwsector na de oorlog worden ontwikkeld.

Een geluk was dat de boeren in Oekraïne twee goede jaren achter de rug hadden (2020 en 2021), waardoor ze liquiditeitsreserves hebben kunnen opbouwen. Maar, waarschuwen de bij het congres aanwezige partijen, deze raken snel op.

Mijnenvelden

De Oekraïense export is drastisch veranderd door de oorlog. In 2021 was de grondmarkt het grootste probleem voor de boeren. Nu is het de grote uitdaging om de logistiek en daarmee de export weer op orde te krijgen. Dat is geen eenvoudige opdracht: het land heeft te maken met een lage liquiditeit, gebrek aan menselijk kapitaal en aardgas, stijgende grondstofprijzen, etc. Bovendien liggen er verspreid over het land nog veel mijnenvelden.

De tekst gaat verder na de tweet

„Bij de meeste gewassen hebben we dit jaar een goede oogst in het hele land. De ironie is dat het onze problemen verergert, omdat een deel van de bewaarplaatsen die we hadden ingepland voor de oogst van zonnebloemen, maïs en soja nog volledig zijn gevuld met de vorige oogst”, zei directeur Georg von Nolcken van Continental Farmers Group.

Hoge gasprijzen

Lissitsa voegde daar aan toe dat het nog niet eens zeker is of alles wel geoogst gaat worden. „Vorig jaar was er een uitstekende maïsoogst met mooie financiële opbrengsten. Dit jaar is dat heel anders. Veel bedrijven denken er niet over om te beginnen met de oogst gezien de lage maïsprijzen en de hoge gasprijzen.”

Ook de locatie van je bedrijf speelt een rol. „Hoe verder je van de markt bent verwijderd, hoe kleiner de kans dat het plantseizoen van de herfst- en lentegewassen af komt. Hoe verder je naar het oosten gaat, hoe kleiner de kans dat er in het voorjaar gezaaid gaat worden”, aldus Kateryna Rybachenko, vice-president van UCAB.

Omdat de zeehavens werden geblokkeerd door de Russen, zocht Oekraïne een uitweg via het spoor. De hoeveelheden die per trein het land uit konden worden vervoerd, waren echter veel kleiner dan wat per schip kon worden geëxporteerd. Tijdens de havenblokkades is ongeveer 2 miljoen ton graan en oliezaden geëxporteerd, waarvan het gros per trein of over de weg. De havens van Odessa werden eind juli weer geopend. In een maand tijd kon het land zijn vrachtomzet verhogen tot 4,6 miljoen ton aan landbouwproducten. Zo lang deze overeenkomst blijft bestaan, kan Oekraïne in de komende maanden de omvang van de export verder verhogen, zo werd tijdens het congres geconcludeerd.

Internationaal

Ook ver over de Oekraïense landgrenzen heen, heeft de oorlog impact op de voedselvoorziening. De verminderde export van granen en oliezaden vanuit Oekraïne drijft de internationale voedsel- en voerprijzen op. Daarnaast zorgen de stijgende prijzen voor energie en kunstmest voor hogere productiekosten, met verdere prijsstijgingen van voedsel tot gevolg. Vooral kwetsbare bevolkingsgroepen in landen met een voedseltekort en een laag inkomen zijn de dupe van deze prijsstijgingen. „De oorlog in Oekraïne heeft laten zien dat veel mensen niet helemaal begrijpen wat voedselzekerheid precies betekent en wat het belang is van de wereldwijde voedselketen”, zei directeur Alex Lissitsa van de boerenorganisatie IMC.